Homilie bisschop Lode Pinksteren 2021

23 mei - Pinksteren 2021 - Vormselviering in de kathedraal

Inleiding

Zusters en broeders, beste vrienden, vooral Yasmine, Dominic en Arne die in deze viering het vormsel zullen ontvangen, ik heet jullie van harte welkom op deze Pinksterzondag.

Een heel mooie gelegenheid voor het vormsel. Door de zalving met het heilig chrisma op het voorhoofd en de handoplegging zullen jullie voortaan getekend zijn met de zegel van de heilige Geest.

Vormsel betekent: versterking. Wat wordt bekrachtigd?

In de eerste plaats onze eenheid met de Heer Jezus Christus. En meteen ook onze band met de Kerk.

We worden opgeroepen om zonder angst mee te werken aan haar zending in de wereld. Meer dan vroeger vraagt dat moed en trouw. Maar onze plaats in onze maatschappij is er des te mooier en belangrijker om.

Laat ons even voorbereiden om met een zuiver hart samen te vieren. 

Lezingen

Hand 2, 1-11                      "Allen werden vervuld van de H.Geest"

1 Kor 12, 3b-7.12-13         "Er is slechts één Geest"

Joh 15, 26-27; 16, 12-15    "De Geest der waarheid"

Homilie

Zusters en broeders, beste Yasmine, Dominik en Arne,

De opeenvolging van de drie lezingen in deze viering zegt ons perfect waar het om gaat in het vormsel en in heel het christelijke leven.

Ten eerste: de heilige Geest haalt ons uit ons isolement, zonder dat we opgaan en verdwijnen in een anonieme massa. Op Pinksteren maakt de Geest de Kerk. Waar de Geest is verstaat men elkaar, ieder in zijn eigen taal, ieder met respect voor zijn eigen cultuur. Met andere woorden:

De Geest realiseert waar wij vandaag zo naar verlangen: het overbruggen van grenzen zodat er broederlijkheid en sociale vriendschap ontstaat.

Ik verwijs met de termen ‘broederlijkheid’ en ‘sociale vriendschap’ bewust naar de ondertitel van de laatste encycliek van paus Franciscus. We worden er allen toe opgeroepen. Onze christelijke gemeenschappen en parochies zouden er voorbeelden moeten van zijn. Op veel plaatsen gebeurt dat ook. En waar het gebeurt heerst vrede en vreugde. Daar is het Evangelie aantrekkelijk. Dat we ons aangetrokken voelen tot Jezus en zijn Blijde Boodschap is al een teken dat de Geest van God in ons aanwezig is.

Precies vanuit die ervaring van gemeenschap begrijpen we wat we te doen hebben op meer persoonlijk vlak. De Geest brengt immers tot gemeenschap. Maar zijn we bereid ons als gemeenschapswezens te gedragen? Daar heeft de tweede lezing het over. We staan steeds opnieuw – in al wat we zeggen en doen – voor de keuze tussen zelfzucht en Jezus toebehoren, tussen het volvoeren van eigen begeerte en leven volgens de Geest, tussen alleen maar aan onszelf denken en ons effectief gedragen als zusters, broeders, vrienden. Want het gaat tenslotte steeds om relatie. Dit is een sleutelwoord in ons christenzijn en menszijn. We zijn geen ‘individuen’ die ervoor kiezen om ook in gemeenschap te leven alsof we zonder haar zouden kunnen.

We zijn fundamenteel gemeenschapswezens die eigenlijk enkel door in relatie te leven onze individuele identiteit krijgen. We worden maar mens vanuit onze verbinding met anderepersonen.

In de derde lezing, het evangelie, zien we de bron en het fundament van al wat tot nu toe gezegd is. Die bron is het feit dat God in zichzelf relatie is. Hij is Vader, Zoon en Geest. Ze bestaan alle drie maar in relatie. De Geest maakt de openheid van de ene tot de andere.

Vandaar dat God pure liefdesverhouding is.

We moeten ons verstand niet pijnigen om dat te begrijpen. Zoals de liefde gaat Gods mysterie ons verstand te boven. Zoals de liefde is God onuitputtelijk. Onze woorden proberen het mysterie alleen maar te benaderen, het enigszins uit te drukken.

Vandaag gaat het vooral om de Geest: “Wanneer de Helper komt, die Ik u van de Vader zal zenden, de Geest der waarheid die van de Vader uitgaat, zal Hij over Mij [de Zoon] getuigenis afleggen”.  Ik denk dat de meesten van ons de Geest ook maar pas op de laatste, ja, de derde plaats ontdekken. Nochtans is Hij eigenlijk de eerste. Hij is het die ons Jezus als de Zoon laat kennen en God als zijn Vader en onze Vader. Een getuige legt niets op. Hij dwingt niet. Hij nodigt alleen uit om zijn getuigenis te aanvaarden. Hij roept ons ook op om gemeenschap te worden zoals Vader, Zoon en Geest dat onderling zijn. De ene God is immers eenheid in relatie. Ook wij zouden dat moeten zijn, want we zijn naar Gods beeld geschapen. De relatie is constitutief voor ons mens-zijn. Maar we vallen spontaan op onszelf terug. We hebben hulp nodig.

Daarom noemt Jezus de Geest: de Helper. Eigenlijk kan men voor het Griekse woord dat wij met ‘Helper’ vertalen nog andere woorden gebruiken, zoals verdediger, pleitbezorger (advocaat), trooster, raadgever, middelaar, gids …  Maar wat doet de Geest? Waartoe helpt Hij? Welke raad geeft Hij?

• De Geest is openheid. Hij helpt ons uit onszelf te treden, naar God toe en van daaruit ook naar de mensen. De paradox is dat we alleen op die manier tot onszelf komen. De Geest helpt ons bewust te worden dat we alleenbestaan met de hulp van anderen en dat Jezus en zijn Boodschap ons redden. De heilige Geest maakt het ons mogelijk dat concreet te ervaren.
• Hij is ook Helper in de zin dat Hij het licht is dat we nodig hebben om de betekenis van die ervaring enigszins te begrijpen en er de juiste woorden voor te vinden. De Geest is fundamenteel in ieder onderscheidingsproces.
• Hij is tenslotte helper omdat Hij ons de kracht geeft om van ons geloof te getuigen, en de moed om tot het uiterste te gaan als dat nodig zou zijn (de meeste apostelen hebben uit trouw hun leven gegeven. Hun getuigenis maakt van hen ‘martelaren’).

Hoe kan ik zeggen dat dit alles het werk is van de heilige Geest? Omdat Jezus, in relatie tot zijn Vader, de Geest beloofd heeft, de Helper, zoals het evangelie van vandaag ons verkondigt.

Beste Yasmine, Dominik en Arne, De woorden van Jezus richten zich nu heel speciaal tot jullie. Jullie zullen de Geest ontvangen zoals alleen de Kerk die kan geven, door de zalving met het heilig chrisma en de handoplegging. Om de band met de Kerk te benadrukken wordt het vormsel, dat je slechts eenmaal kan ontvangen, normaal door de bisschop toegediend. Ik ben dus blij dat ik dit met jullie kan doen in de kathedraal. Vele mensen die er omwille van de beperkingen niet bij konden zijn, zijn geestelijk met ons verbonden vandaag.  Wij beleven heel intens die communio, die verbondenheid. Zij is sterker dan alles en kent geen grenzen. Ook dat is bij uitstek het werk van de heilige Geest.