Een kerk met grote oren!

Het is dé conclusie van de 'jongste' bisschoppensynode: de Kerk moet een luisterende Kerk zijn. Wat betekent dat? Hoe kan ze dat zijn?

Voor mijn bisschop, Luc Van Looy, die op uitnodiging van de paus deelnam aan de bisschoppensynode over Jongeren, het geloof en het onderscheiden van roeping, is dit een belangrijke uitkomst van de synode:

Jongeren moeten niet meer als object van het kerkelijk spreken gezien worden, ze zijn volwaardig lid en deel van de evangeliserende Kerk.

Samengevat in een 'baseline': "Jongeren zijn de Kerk!" Ze zijn geen te behandelen voorwerp.

Dat geldt natuurlijk voor vele deelgroepen: in plaats van over hen te spreken, moet de Kerk met hen spreken. Dat betekent dus dat ze allereerst moet "luisteren".

Maar wat betekent dat concreet?

De vraag intrigeert me.

De Nederlandse Vaticanwatcher Hendro Munsterman onderscheidt (met de Amerikaanse jezuïet Thomas Reese) drie vormen van luisteren:

"Voor veel bisschoppen is luisteren simpelweg een mogelijkheid om de vragen van jongeren te horen, waarop ze dan met de traditionele theologie van de kerk antwoorden. Deze bisschoppen zien jongeren als lege vaten waarin ze inhoud gieten. Of erger nog: vaten met troep die er eerst uit moet om plaats te maken voor de inhoud van de kerk.
Een tweede wijze van luisteren is om te horen wat jongeren denken over de kerk om te weten hoe de kerk moet veranderen. Bisschoppen die bescheiden zijn geworden door de misbruikcrisis zijn geneigd om zo te luisteren. De kerk heeft hervorming nodig en deze bisschoppen luisteren om nieuwe ideeën te krijgen.
Ten slotte is er de wijze waarop men in Taizé luistert. Broeder Aloïs, de prior van de gemeenschap van Taizé, bracht tijdens de synode het luisteren op een heel ander niveau. Frère Aloïs gelooft dat jongeren al gevuld zijn met de Geest en dat zij hem slechts (in zichzelf) hoeven te herkennen. Deze derde luisterwijze is radicaal anders omdat het jongeren uitnodigt om naar binnen te gaan om naar de Geest te luisteren die in hen woont."

Het is die derde weg die we moeten "bewandelen". Wat een toepasselijk werkwoord!

'Synode' betekent precies: 'samen op weg gaan', 'samen wandelen'.

Van tochtgenoot en voorganger

Is het dat niet wat Jezus deed volgens het verhaal van Lucas over die twee leerlingen die ontgoocheld terug naar huis gingen op paasdag?

Aan dat verhaal van de Emmaüsgangers is het slotdocument van de synode opgehangen.

In het 'wandelen' (in dit geval zelfs mee in de 'verkeerde' richting) en na het vragen en luisteren, spreekt Jezus hen aan en vertelt hij. De tochtgenoot wordt voorganger! Niet om met waarheid hun lege vaten te vullen (zie methode 1). Anderzijds zou het al heel wat zijn wanneer kerkverantwoordelijken bescheiden luisteren om te leren hoe de Kerk haar geloofwaardigheid kan terugvinden (methode 2). Maar nog belangrijker is het om in hen iets wakker te maken van wat er leeft aan verlangen en hoop (methode 3).
Het keerpunt van het verhaal komt wanneer ze bij het dorp aankomen waar ze moesten zijn. Dan schrijft Lucas: "Hij deed alsof Hij verder wilde gaan." Hier gebeurt het. Jezus geeft hen de vrijheid. Zonder die vrijheid, geen geloof. Het verhaal had ook anders kunnen lopen.... De uitkomst is nooit gegarandeerd!
Maar 'met aandrang' vragen ze in het verhaal, gefascineerd als ze zijn na die 'gesprekswandeling': "Blijf bij ons." En dan - en dan alleen - kan het gebeuren: dat ze Hem herkennen in het breken van het brood. Eerder in het doen dan in het zeggen! Ze keren letterlijk om, gaan terug naar Jeruzalem en worden getuigen.

Het verhaal van de Emmaüsgangers is een programma voor een Kerk met grote oren!