Geroepen tot universele Kerk: Pinksterwake 2024

Verslag door Karen Germeys

Aan de vooravond van Pinksteren (18 mei 2024) verwelkomt bisschop Lode Van Hecke in de kathedraal de Congolese, Eritrese, Filippijnse, Oekraïense, Poolse, Slovaakse katholieke gemeenschappen in Gent en andere katholieken van buitenlandse origine:
"Het is met grote vreugde dat ik samen met jullie allen het hoogfeest van Pinksteren mag beginnen. De verscheidenheid aan culturen en talen die hier aanwezig is binnen de katholieke kerk, weerspiegelt wie we ten diepste zijn. Maar het is tegelijk ook een roeping om meer te worden: een universele gemeenschap waar iedereen welkom is. Geen gesloten sacristie, maar een open huis. Alleen de Heilige Geest kan dit bewerkstelligen, en daarom bidden we tot Hem."

Dat bidden gebeurt inderdaad in een grote diversiteit van talen en in verschillende tonen.  Vergelijkbaar met de paaswake is de lezingendienst in de pinksterwake. Wonderlijk hoe een antwoordzang in het Spaans volgt op het verhaal van de toren van Babel (Gen 11) in het Portugees of een uitbundige zang in het Lingala op de lezing in Swahili die spreekt over de Godsopenbarinig op de Sinaï (Ex 19), oorsprong van het joodse Pinksterfeest. Het prachtige visioen van Ezechiël dat vertelt over hoe de Geest nieuw leven brengt (Ez 37) wordt gelezen in het Pools en beantwoord met een intiem lied in het Slovaaks. Nog exotischer klinkt de belofte dat de Geest zal worden uitgestort over alle mensen (Jl 3) in het Vietnamees, in het Engels beantwoord door het Filipijnse koor. 

Even wordt de stroom van 'vreemd maar toch vertrouwd' onderbroken wanneer uit alle monden klinkt: "Gloria in execelsis Deo!"

Ja, in de lofprijzing van de Heer vinden we onze diepste eenheid. 

Bij de vijfde lezing in het Tigrinya schrijft Paulus over "God die de harten doorgrondt en weet waar de Geest op zint" (Rom 8,22-27). Gelukkig maar, denk ik, als ik kijk naar de vreemde streepjes, krulletjes en puntjes op het papier waar ik geen touw aan kan vastknopen. 

Opnieuw is er de plotse eenheid in de zang als het "Alleluia" wordt ingezet. Priester Ivan van de Oekraïensee gemeenschap zingt het evangelie in het Nederlands, maar op de Byzantijnse wijze: Jezus kondigt de komst van de Geest aan die als een stroom van levend water zal worden uitgestort (Joh 7, 37-39). 

De bisschop spreekt ook zijn homilie in meerdere talen uit. Ook hij herkent de vreugde van de veelkleurige zang van deze avond.  

"Ik zou willen dat er in onze kerken een veel grotere participatie is in de liturgie. Wat betekent een beaming zonder klank? Een lied dat je amper hoort? Geven we dan niet de indruk dat we er eigenlijk niet in geloven? Is dat niet de Geest uitsluiten? We hechten spontaan veel belang aan de verkondiging. We willen Gods Woord begrijpelijk maken. Dat is belangrijk. Maar daardoor is onze katholieke (vooral Latijnse) liturgie vaak erg verbaal en moraliserend. Eigenlijk ligt er iets fundamenteels aan de basis van onze zorg voor verkondiging.

De Kerk wordt gevormd door eucharistie en lofzang. De rest vloeit eruit voort. Niet omgekeerd."

Aan het einde van de homilie klinkt ook de vraag dat de ervaring van het 'samen' van deze avond toch niet beperkt zou blijven tot een eenmalige gelegenheid:

"Vrienden, het is niet alleen vanavond of morgen dat het Pinksterfeest moet plaatshebben. Laat ons wegen zoeken om elkaar beter te leren kennen. Alle initiatieven zijn welkom. We hebben elkaar veel te bieden. En samen kunnen we ook meer betekenen in dienst van een wereld die smacht naar vrede en zin."

Lees hier de volledige homilie van de bisschop in het Nederlands.

Na een nieuwe talenoefening bij de voorbede, ondersteund door een voortdurend zacht gezongen 'Veni sancte Spritus', is er de plotse Afrikaanse uitbundigheid van de dames van Coeur Immaculé die de leiding nemen in het zingend en dansend aanbrengen van de offergaven. Misschien kunnnen wij vanuit onze koele, rationele cultuur wel niet op hetzelfde ritme mee zingen of bewegen, maar op veel gezichten verschijnt er een glimlach van oor tot oor.  Moesten wij het proberen, zou het wellicht een 'optreden' of een 'show' zijn, maar voor hen is het gepast. 

Het vervolg van de de eucharistische liturgie klinkt voor ons iets meer vertrouwd in de oren omdat ze in het Nederlands is. Maar er blijft een voelbare vreugde over onze 'eenheid in verscheidenheid,' zeker als iedereen luidop het Onzevader bidt in de de eigen taal of langs alle kanten de vrede Heer wordt toegezegd. 

In het laatste stukje van de plechtige zegen die bij deze feestelijke Pinksterdag hoort, klinkt het:

Moge Hij die in de belijdenis van één geloof
de verscheidenheid van tongen en talen tot eenheid heeft gebracht,
ook u volharding schenken in het geloof.

Ja, zo mogen we werkelijk proeven van wat het is om een universele Kerk te zijn. En de Geest stuwt ons verder op die weg!
 

Klik op de foto hieronder en bekijk een foto-album van de viering (of via onze Flickr-pagina)