Spirituele oefeningen voor onderweg #1: meditatief lezen

Vakantie is een ideale tijd om je ziel te voeden en op adem te laten komen. De boog van zorgen, bezigheden en verwachtingen ontspant zich even. Hoe je die vrije tijd spiritueel vruchtbaar maakt, ontdek je in onze reeks Spirituele oefeningen voor onderweg.

[ tekst gaat verder onder de afbeelding ]

Vele heiligen zijn de Spaanse priester Jozefmaria voorgegaan op de weg van het meditatieve lezen. Kerklerares Teresa van Avila durfde lange tijd niet te bidden zonder boek.

Het boek was mijn hulp, mijn gezel, het schild dat de aanvallen van de vele verstrooiende gedachten opving. Het was me een troost. Meestal nam het mijn dorheid weg. Doorgaans was het genoeg het boek te openen. Soms las ik weinig, soms veel, al naargelang de genade die de Heer me schonk. Teresa van Avila, Het boek van mijn leven (4,9)

Het is een eeuwenoude wijsheid dat boeken je ziel kunnen openen voor het transcendente, voor God.

Dan doet het er wel toe wat je leest en hoe je leest. Je ziel zal waarschijnlijk niet herademen als je een hele ochtend de krant of een nieuwssite doorbladert. Al kan dat ook vakantie zijn.

Wat kan je meditatief lezen?

Wil je al lezend je ziel voeden op reis, dan ligt het voor de hand dat je boeken meeneemt die openstaan voor het transcendente, waarin God ter sprake komt.

• Heilige teksten. Voor christenen vooral het Evangelie en de psalmen. Die heb je altijd in je broekzak met de Evangelizo-app (daglezingen) of DeBijbel.nl. Je kan ook het vakantieleesrooster uitproberen.
• Spirituele meesters, kerkleraren, stichters van religieuze stromingen: Augustinus, Benedictus, Ignatius van Loyola, Teresa van Avila…
• Teksten uit de monastieke traditie, zoals de woestijnvaders.
• Mystici van alle tijden.
• Boeken over meditatie of gebed.
• Handige boeken met 1-tekst-voor-elke-dag, zoals Elke dag is de dag van God van Wilfried Stinissen, Brood voor onderweg van Henri Nouwen of 366 daglezingen van John Main over christelijke meditatie.

Theologische boeken die erg analytisch zijn en vooral het verstand aanspreken, zijn minder geschikt voor meditatie. Wel voor studie natuurlijk.

Laat je leiden door je ziel en de voorzienigheid om te kiezen uit het overweldigende aanbod. Veel hangt af van je spirituele temperament en persoonlijke weg. Alleen terugkijkend kan je zeggen: dit was nu mijn leesspoor. Op dit moment kan je niet anders dan je geestelijke honger volgen. Datgene waarin je ziel smaak vindt, brengt je dichter bij God. Het is een bijna lichamelijk verlangen dat een psalm zo mooi verbeeldt.

Zoals het hert de beekjes zoekt, zo zoekt mijn geest naar U mijn God. Psalm 42,1

Hoe lees je meditatief?

Trek je terug op een plaats waar je 20 minuten of langer ongestoord alleen kan zijn. Kom even tot rust. Lees langzaam, maximaal 1 bladzijde. Stop eerder als iets je raakt.

Laat de woorden door je stromen. Als een verfrissende geestelijke douche.

Je zou het een luisterend lezen kunnen noemen. Wat spreekt je aan, welke associaties roept het op, waarin vind jij smaak, wat spoort je aan? Je proeft de tekst. Eventueel hardop. Je herkauwt een zin of een woord.

Het woord dat je voedt, is het woord dat je wordt.

Wie graag wat meer houvast heeft, kan de 4 stappen volgen van de traditie van lectio divina: lees - mediteer - bid - rust.

Belangrijker dan het systeem is je spirituele houding, je openheid naar het transcendente, naar God. Het belangrijkste is niet hoe jij leest, wel dat je je laat be-lezen.

Door wat je leest, word jij gelezen.

Bij meditatief lezen gaat het om de vorming van een binnenwereld. Die ontstaat op het moment dat jij je gaat verhouden tot je diepste, transcendente kern - God die in jou woont - en daarmee een dialoog aangaat.

Vaak zal je troost of inzicht ervaren bij het meditatieve lezen. Maar evengoed komen er momenten dat de tekst je absoluut niets zegt. Er is alleen maar dorheid en onbegrip. Komt dat een paar keer voor, dan is het een goede oefening in trouw en gehoor-zaamheid. Blijven luisteren, ook als je de ander niet verstaat of als hij je geen prettig gevoel bezorgt, is een echte uitdaging van liefde.

Als de dorheid blijft duren, kan het tijd zijn om een ander boek te kiezen. Verandering van spijs doet eten, dat is ook zo met spiritueel voedsel. Een geestelijke begeleider kan je daarin helpen onderscheiden.

Welke spirituele boeken pak jij in je koffer? Deel het hieronder.