Aartsbisschop Terlinden spreekt bomvolle Bozar toe: ‘Soms moeten we tegen de stroom in zwemmen’

Maandagavond was aartsbisschop Luc Terlinden te gast op het podium van de prestigieuze conferentiereeks Grandes Confèrences Catholiques in Bozar in Brussel. Een uur en een kwartier lang besprak hij de bronnen van hoop voor de Kerk in België. Het was een enthousiaste, stimulerende lezing, geworteld in de realiteit.

De aartsbisschop werd geplaagd door een vervelende griep, maar ging zijn verantwoordelijkheden niet uit de weg. Tweeduizend mensen hadden immers een kaartje gekocht. In de Henry Le Boeuf-zaal van Bozar zaten onder meer prins Laurent van België, minister van Staat Mark Eyskens, de apostolische nuntius Franco Coppola en de (mogelijk) toekomstige minister-president van Brussel David Leisterh. Ook Pierre Warin, bisschop van Namen, maakte de reis om zijn collega te komen beluisteren.

‘De grote kapelaan’

Inleider en initiatiefnemer Emmanuel Cornu kent Luc Terlinden uit de jeugdbeweging. De twee mannen zaten in hetzelfde groepje van zes en in dezelfde patrouille. Blijkbaar behoorden ze niet bij de leden die zich het meest aan de regels hielden...

Vervolgens nam Rebecca Alsberge het woord. Ze is sinds januari 2024 bisschoppelijk afgevaardigde voor het vicariaat Waals-Brabant. Ze volgde hulpbisschop Jean-Luc Hudsyn op, die met emeritaat ging. Een historische benoeming, beslist door Luc Terlinden. ‘Je vraagt ​​me om mijn baas voor te stellen, dus ik kan beter geen onzin verkopen’, merkte ze op, wat gelach uitlokte bij het publiek. De gediplomeerde psychologe herinnerde zich hoe ze de man die toen 'de grote kapelaan’ werd genoemd ontmoette toen ze studente was in de parochie Saint-François in Louvain-la-Neuve. In het begin leek hij een beetje intimiderend. Ondanks zichzelf, vanwege zijn grootte en soms ook vanwege zijn ernstige gezicht, aldus Alsberge.

Voor Rebecca Alsberge is Luc Terlinden in zijn kern een gelovig mens. Hij is bovendien een open man, die jongeren weet te bereiken waar ze zijn, die graag droomt en samenwerkt met anderen. De aartsbisschop wil de wereld begrijpen en God bekendmaken, zei ze.

Vervolgens nam de aartsbisschop zelf het woord. Voor hem was het niet de eerste keer dat hij in Bozar sprak. In december 2021, toen hij vicaris-generaal van Mechelen-Brussel was, stelde hij er de toenmalige sprekers Michel Camdessus en Isabelle de Gaulmyn voor. Maar maandagavond kwamen de mensen om naar hem te luisteren. 75 minuten lang sprak hij vol overtuiging. Zijn betoog werd ondersteund door een kleurrijke PowerPoint-presentatie. 

Het publiek voelde al snel aan: deze man, die zich meteen herinnert dat ‘God zover ging dat Hij zijn zoon gaf’, is inderdaad een man van geloof, geïnspireerd en gretig om de Blijde Boodschap te verkondigen. 

Hedendaagse evangelisatie

Centraal in de beschouwing van de aartsbisschop stonden ​​de uitdagingen voor de hedendaagse evangelisatie. Nadat hij eraan herinnerde dat de tijd van de zuilen (christelijk, socialistisch en liberaal) voorbij is, besteedde hij aandacht aan de nieuwe situatie van de Kerk. ‘We zijn van een christendom dat een culturele religie was, overgegaan naar een missionaire kerk. Nu zijn we ons ervan bewust dat het christelijk geloof een overtuiging is tussen andere. Ook al zou ik niet zeggen dat katholieken een minderheid vormen; we blijven de eerste religie.’

Luc Terlinden citeerde Benedictus XVI. Hij gelooft dat het christendom vandaag de dag harten kan raken door ‘aantrekkelijkheid’. Hoe? Door middel van levende en gastvrije gemeenschappen, door de armen te dienen, door getuigenis en daden, door de smaak voor het Woord van God, maar ook door de liturgie of volksvroomheid. De voorzitter van de Belgische bisschoppenconferentie gelooft ook in de kracht van schoonheid. ‘Vandaag vertrouwen we niet meer op waarheid of moraal. Aan de andere kant kan schoonheid harten blijven raken. Deze schoonheid is ook die van de liefde. Aan het kruis is Christus mooi. Hij is mooi vanwege de liefde die hij aanbiedt.’

De aartsbisschop toonde twee video's waarin mensen vertellen hoe zij het christelijk geloof hebben ontdekt. Het was het verhaal van een jonge vrouw, gedoopt in 2024, en van een jonge man die over zijn verslavingen uit het verleden praatte. 

De presentatie was helder en gestructureerd. Luc Terlinden oogde verbonden met de realiteit van vandaag, met oog voor de uitdagingen van onze tijd en open voor verandering. Zoals wanneer hij het had over het belang van synodale netwerken. Een belangrijk maar ingewikkeld onderwerp. ‘Als we er in de bisschoppenconferentie over praten, moeten we doorgaans elk woord uitleggen om te weten waar we het over hebben…’

Vooral de fusie van parochies bleek een gevoelig onderwerp, zeker voor Brusselse katholieken van een bepaalde leeftijd die in de zaal redelijk goed vertegenwoordigd waren. De aartsbisschop gaf niet aan hoe parochies in stand kunnen worden gehouden, gegroepeerd of opgeheven. Maar geïnspireerd door paus Franciscus reikte hij wel een aantal principes voor onderscheiding aan: ‘Tijd is groter dan ruimte’, ‘eenheid is belangrijker dan conflict’, ‘de werkelijkheid is belangrijker dan het idee’ en ‘het geheel is groter dan het deel’.

De aartsbisschop sprak meer dan een uur zonder het uitvoerig te hebben over misbruik, het ontdopen of de positie van vrouwen in de Kerk. Dat deed hij wel aan het einde van de presentatie.

De weinige roepingen? ‘Ik geef toe dat het voor mij een vraag is.’

Wat is de toekomst van de instellingen van de voormalige katholieke zuil? ‘Het zal waarschijnlijk een lang proces van onderscheiding vergen om te ontdekken wat de plaats van de Kerk en de gelovigen is in deze nieuwe configuratie.’

Wat het misbruik betreft, was hij zoals altijd categorisch: ‘Het schandaal van misbruik is een volkomen tegengetuigenis van het Evangelie.’ Maar hij ziet in dit drama ook uitdagingen: ‘Dit schandaal kan ook een sterk moment worden om het Evangelie te beleven. Is de Kerk niet geroepen om door de relatie met slachtoffers aandacht te hebben voor ieder en iedereen, en vooral voor hen die in hun leven gewond zijn geraakt?’

Aan het einde van zijn presentatie verwees hij naar een beeld dat kardinaal Danneels dierbaar was en dat grote indruk op hem maakte. Het is het beeld van de forel, die niet bang is om tegen de stroom in te zwemmen. ‘De Kerk wil zich niet terugtrekken uit de wereld, maar soms moeten we tegen de stroom in zwemmen. Uit trouw aan het Evangelie en om terug te keren naar de bron.’

• Bron: Cathobel, vertaling Erik De Smet