2 nieuwe brilglazen voor de paus, en graag ook voor ons

Paus Franciscus zorgde deze week voor een opstootje in de straten van Rome door doodleuk het Vaticaan te verlaten om op bezoek te gaan bij de opticien, in plaats van die zoals gebruikelijk naar het Vaticaan te laten komen. Voor de vitrine van de opticien in het chique Via del Babuino stonden binnen de kortste keren tientallen mensen met hun smartphones naar de paus te gluren.

Alleen nieuwe glazen graag, meer wil ik niet uitgeven, zei de paus. Het montuur moest wel wat hersteld worden. Anders dan Benedictus XVI die zijn leesbril aan een assisterende priester gaf, steekt de paus zijn bril het liefst in zijn zak. En dan ziet zo'n ding af. De paus wilde niet veel uitgeven, maar evenmin een korting aanvaarden. Ingewikkeld allemaal als je als opticien plotseling de informele titel hofleverancier mag dragen.

Onderscheiden waar het op aan komt

Deze week gaf paus Franciscus ook een videotoespraak voor de theologische faculteit van Buenos Aires, die 100 jaar bestaat en een congres organiseerde over de 50ste verjaardag van het Tweede Vaticaans Concilie.

De toespraak (Spaans) is een heuse inleiding in de theologie à la Bergoglio. Hij legt de nadruk – zoals het een jezuïet betaamt – op het belang van onderscheidingsvermogen. Dat heb je nodig als de werkelijkheid complex is en zich meerdere mogelijkheden aandienen. Franciscus bespreekt de spanning die er kan bestaan tussen de wereldkerk en de lokale kerken, tussen de evangelische boodschap en de verschillende culturen op onze aardbol, tussen de theologie en het leven van alledag.

Hij zegt dat het Tweede Vaticaans Concilie in zekere zin een revolutie teweeg bracht door theologie en pastoraal, geloof en leven, niet te scheiden maar op elkaar af te stemmen.

Theologie en dagelijks leven kunnen geen twee tegenovergestelde, gescheiden werkelijkheden zijn.

Iedereen is natuurlijk benieuwd wat dit betekent voor de gezinssynode die over een paar weken alle nieuwe pastorale uitdagingen van over de hele wereld, in hun grote diversiteit, moet overdenken. Franciscus geeft daarop geen concreet antwoord. Hij toont slechts de te hanteren methode: noch leerstellig conservatisme, noch kritiekloze aanpassing aan de huidige tijd.

Yves Congar: een kerk met 2 ogen

Wie helpt ons te zien? Wie helpt tegelijkertijd de Schrift en de Traditie te (her)lezen en te doorgronden en tegelijkertijd de tekenen des tijds te verstaan?

Yves Congar, de beroemde Franse dominicaanse theoloog (1904-1995) door Johannes Paulus II tot kardinaal gecreëerd, sprak over een église bioculaire (een kerk met twee ogen). Gelovigen, theologen, kerkleiders hebben beide ogen nodig: één voor wat God aan ons heeft geopenbaard en één voor de werkelijkheid van vandaag.

Beide ogen maken dat we kunnen zien, breed en in perspectief.

We leven in spannende kerkelijke tijden. Woelige ook. Dat toch alsjeblieft de synode en de weg ernaar toe geen platform worden om elkaar de les te lezen. Maar een mogelijkheid om onze glazen schoon te vegen. En ook om ze door anderen te laten schoonvegen. Of als ze gebroken zijn eventueel te vervangen.

Nieuwe glazen graag! Twee stuks.