Aanspreekpunten Homoseksualiteit & geloof over 'aardverschuiving’

‘Aardverschuiving in kerkelijk spreken en denken’

Aanspreekpunten “Homoseksualiteit & geloof” van de Vlaamse katholieke Kerk over de publicatie van ‘Fiducia Supplicans’
 

‘Binnen de gelovige lgbti+-wereld wordt de recente verklaring van het Dicasterie voor de Geloofsleer, Fiducia Supplicans als een enorme stap gezien naar de erkenning van trouwe en duurzame homoseksuele relaties. Je bent als lgbti+ persoon volledig aanvaard en kan zelfs nu bijkomend je relatie laten zegenen.

De deur naar een gastvrije en verwelkomende kerk gaat daarmee verder open. De kerk is er voor iedereen.

‘Para todos, todos, todos’, zei paus Franciscus afgelopen zomer tijdens de Wereldjongerendagen in Lissabon. Hij herhaalde dat nog eens bij de openingsviering van de synode over synodaliteit op het Sint-Pietersplein in Rome, in het Italiaans: ‘Per tutti, tutti, tutti’. Tweemaal waren het onvergetelijke en historische momenten voor wie er bij was. Tweemaal trachtten sommigen toen de draagwijdte van zijn betoog nog te torpederen of minstens te downsizen. Zeer voorbarig, blijkt nu.

Liefde voor God en medemensen

Tijdens de eerste sessie van de synode braken de deelnemers een lans voor een pastorale benadering voor wie zich door de kerk uitgesloten voelt, bijvoorbeeld omwille van een voor de kerk moeilijke (relationele) situatie. Dat geldt onder meer voor homoseksuele koppels en de bredere lgbti+-gemeenschap. Het afgelopen jaar mochten we in de schoot van de door de Vlaamse kerk opgerichte aanspreekpunten ‘Homoseksualiteit en geloof’ gelovige en kerkbetrokken homoseksuele personen ontmoeten. Zonder in detail te treden, waren het stuk voor stuk intense gesprekken en hartverwarmende ontmoetingen die steeds weer één ding gemeen hadden: een grenzeloze liefde voor God en voor medemensen. Die liefde bleek ook uit de warme en biddende sfeer tijdens de oecumenische gebedsviering voor de Antwerp Pride en onlangs nog bij de regenboogmisviering in Merksem.

Voorkeursoptie voor pastorale praktijk

De verklaring die het Dicasterie voor de Geloofsleer, de bewaker van de leer, op maandag de wereld instuurde, betekent dan ook een bevestiging van de pastorale aanpak van de aanspreekpunten ‘Homoseksualiteit en geloof’ in de Vlaamse kerk in België. Fiducia Supplicans is evenzeer het gevolg van de pauselijke voorkeursoptie voor de pastorale praktijk. De concrete mens heeft altijd voorrang op de algemene en veralgemenende regeltjes.

Het document bevestigt wat we met zijn allen al lang weten: het kerkelijk recht kan onmogelijk alle gevallen voorzien.

Gemeenschappelijke onderscheiding via het gevormde geweten had al de voorkeur in de sociale leer van de kerk. Dat het gevormde geweten nu ook vooropgaat in de seksuele ethiek, is niet meer of niet minder dan een aardverschuiving in het kerkelijke spreken én denken. De verklaring vanuit de wereldkerk heeft bovendien een aanzienlijke impact op het denken in landen waar homoseksualiteit tot op vandaag gecriminaliseerd wordt.

Voor wie zich de afgelopen twee jaar afvroeg of de wereldwijde bevraging van de gelovigen in de katholieke kerk iets zou veranderen: je mag de verklaring van maandag gerust en alvast een vroege vrucht van dat proces noemen. Overal klinkt steeds enthousiaster het verlangen naar een verwelkomende en open kerk. Het geleefde leven laat zich niet in onwrikbare regels kooien.

Leven en dood

Niet toevallig stelde de bisschoppensynode tijdens haar vergadering in Rome in oktober voor om initiatieven van gemeenschappelijke onderscheiding op te starten als het over gevoelige thema’s gaat. De paragraaf daarover werd met een overweldigende meerderheid – zoals ook de rest van het document overigens – goedgekeurd. Getuigenissen van deelnemers tijdens de synode zetten de kerk op dat pad. Een van de verhalen die de internationale media haalden, ging over een jonge Poolse vrouw. Ze had geen relatie maar outte zich op een bepaald moment als biseksueel.

Na een periode van afstand van de kerk zocht ze opnieuw contact met de kerk om Gods nabijheid en zegen te ervaren.

De priester wou haar de biecht niet geven, omdat ze “ongeordend” was. Ze was zo geschrokken en ontgoocheld dat ze van de ene depressie in de andere sukkelde en uiteindelijk uit het leven stapte. Een weloverwogen pastorale aanpak, zoals de verklaring van het Dicasterie voor de Geloofsleer voorstelt, kan voor sommigen letterlijk een verschil tussen leven en dood betekenen, zeker in een uiterst kwetsbare situatie zoals van die jonge vrouw.

Extreemrechts

Her en der lezen we via sociale media tegenstemmen. Sommigen pogen verwarring te zaaien middels een uiterst selectieve en legalistische lezing van een aantal geselecteerde Bijbelfragmenten. Anderen evenwel, niet zo talrijk, klinken soms wel grof en luid. Die luide roepers hebben opvallend vaak banden met groeperingen die een extreemrechts gedachtengoed van haat en geweld prediken. Dergelijke oproepen kunnen we alleen maar in de meest scherpe bewoordingen veroordelen. Zelfs in de naam van de vrijemeningsuiting zijn er grenzen.

Luisterend en begeleidend

Aan wie niet akkoord gaan, kunnen we alleen maar de oproep herhalen om in dialoog te gaan. We zijn vanuit de aanspreekpunten bereid met iedereen te spreken. Als we inderdaad op weg zijn naar een luisterende en begeleidende Kerk met plaats voor iedereen, dan geldt dat voor de homoseksuele koppels die een zegening wensen, maar ook voor die tegenstemmen. We nodigen iedereen dan ook van harte uit voor een open gesprek, in een ‘safe space’ en liefst zo ver mogelijk weg van alle echokamers van de sociale media.’

Aanspreekpunten “Homoseksualiteit & geloof” van de Vlaamse katholieke Kerk:

• Willy Bombeek (interdiocesaan coördinator)
• Werner Van Laer (Aartsbisdom, vicariaat Vlaams-Brabant), Saskia van den Kieboom (Bisdom Antwerpen), Luc Boudens ( Bisdom Brugge), Tom Van Wambeke (Bisdom Hasselt), Geert De Cubber (Bisdom Gent)