Bekering

”Paus Franciscus schreef vorige week een opmerkelijke brief, gericht aan alle gelovigen in de hele wereld, dus ook aan u. U vindt een Nederlandse vertaling van deze openhartige brief op Kerknet en het loont beslist de moeite om hem helemaal te lezen, aangezien hij ook aan u is gericht.
Waarover gaat de brief? Over seksueel misbruik. Acht jaar geleden daverde de Belgische Kerk op haar grondvesten toen bleek dat Roger Vangheluwe, de toenmalige bisschop van Brugge, zich jarenlang had vergrepen aan zijn neef. Een stroom van andere misbruikgevallen in de Kerk in België kwam boven water. Zowel voordien als achteraf doken wereldwijd nog meer kerkelijke misbruikschandalen op, recentelijk nog in Chili, Honduras en de Verenigde Staten. Een lijvig rapport in de Amerikaanse staat Pennsylvania legde een misbruik- en doofpotsysteem bloot dat hemeltergend is.
Paus Franciscus is genadeloos in zijn oordeel: machtsmisbruik, misdaad, cultuur van de dood, corruptie, slachtoffers die het uitschreeuwen tot in de hemel. De paus haalt – opnieuw – snoeihard uit naar het klerikalisme: „Een benadering die niet alleen de persoonlijkheid van christenen vernietigt, maar ook afdoet aan de genade van het doopsel, dat de Heilige Geest in het hart van ons volk uitstortte.”
Opmerkelijk genoeg roept de paus alle christenen op tot „een boetedoening van gebed en vasten”. Dat voelt voor veel gelovigen wrang aan. Is het godsvolk dan zelf in de fout gegaan? Het waren toch de vertegenwoordigers van het instituut die zich vergrepen aan kinderen? Veel gewone gelovigen waren net zelf slachtoffer of voelen zich minstens bedrogen door (een deel van) hun leiders. Hier moet de paus toch uitkijken dat hij niet de verkeerde mensen een schuldgevoel aanpraat en de kern van het probleem aanpakt.
Wat moet er dan gebeuren? Vooreerst moet de Kerk zich ontfermen over de slachtoffers. [node:field_streamers:0] De Kerk in ons land heeft alvast het goede voorbeeld gegeven. Na het schandaal van 2010 werden fouten toegegeven, werd het beleid bijgestuurd, kwamen er meldpunten binnen en buiten de Kerk, gingen bisschoppen persoonlijk praten met slachtoffers en werden die vergoed als blijk van erkenning van hun leed. De littekens zijn daarmee niet weg, maar de cultuur van het verborgene werd gesloopt.
Daarmee mag het echter niet eindigen. We moeten ons de vraag durven te stellen of er structurele oorzaken zijn voor die gruwelijke misdaden. Waarom liep het op zo’n grote schaal fout, in de hele katholieke Kerk, overal ter wereld?
In het weekblad Tertio schreef hoofdredacteur Emmanuel Van Lierde daarover: „Het valt steeds minder vol te houden dat het alleen een paar ‘rotte appels’ in de grote korf of zaken uit het verleden zijn. Als het seksuele misbruik op zo’n wereldwijde schaal voorkomt – van minderjarigen, maar ook van seminaristen, jonge confraters, nonnen, huishoudsters… – ligt het dan niet aan systeemfouten? Moet er niet gezocht worden naar structurele oorzaken? Alleen het celibaat als boosdoener aanwijzen, is te simplistisch. Maar met klerikalisme, macht, psychische onvolwassenheid en een gesloten, hiërarchisch mannennetwerk erbij, ontstaat een giftige cocktail.” Dat zijn symptomen die ook de paus al herhaaldelijk aanklaagde. Over twee weken gaan we in een Dossier dieper in op de brief van de paus en brengen we reacties en analyses uit binnen- en buitenland.
De Kerk heeft een scharniermoment van bekering nodig. Is ze bereid en in staat om haar eigen functioneren, haar structuren, inclusief haar visie op het priesterschap ten gronde te evalueren? De angst om alles op het spel te zetten is groot en werkt verlammend. Maar zonder fundamentele ommezwaai behandelen we enkel de symptomen. De paus heeft nog veel werk op de plank.”

Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be