‘Caritas is levende getuige van solidariteit in de wereldkerk’

Aloysius John kreeg van de algemene vergadering van Caritas Internationalis in mei een mandaat van vier jaar om de organisatie verder uit te bouwen. De geboren Indiër – thans Fransman – was tot voor zijn verkiezing hoofd van Institutional Development and Capacity Building. Daarvoor werkte hij zowat 30 jaar voor Caritas in Frankrijk.

Het engagement van Caritas Internationalis moet je volgens John zien als het antwoord op een roeping. ‘We worden geroepen om de armen te dienen en te begeleiden. Dat beleven we in een geest van gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Caritas is aanwezig bij rampen en noodsituaties.

Eerste hulp, troost en bemoediging zijn belangrijk om mensen veerkrachtig te maken.

Maar mensen vis geven volstaat niet. Je moet hen ook leren vissen en de omstandigheden creëren waarin ze kunnen vissen. Daarvoor moeten we lobbyen.’

Bevrijdende liefde

Caritas Internationalis werd formeel opgericht in 1954 om gestalte te geven aan de kerk in de wereld. ‘In het begin ging het om kleine werken van liefdadigheid’, zegt de nieuwe secretaris-generaal. ‘Caritas is niet de logistieke vertegenwoordiger van de kerk, maar wel de levende getuige van solidariteit in de wereldkerk. Voor mij is dat het levende Woord en de bevrijdende liefde van het evangelie. Denk maar aan de parabel van de barmhartige Samaritaan. Die armen, dat zijn onze broeders en zusters. Als je dat zo beleeft, verandert trouwens je hele houding tegenover ondersteunende programma’s.’

Bij menige caritatieve organisaties duiken de jongste jaren bedenkelijke verhalen op van financieel gesjoemel en seksueel misbruik. ‘We zijn ons daarvan bewust’, reageert John. ‘Voor onze nultolerantie ter zake voelen we ons gesteund door paus Franciscus.

Elk lid van onze staf weet dat er beschermingsregels zijn tegen seksueel of financieel misbruik.

We zijn voorzichtig en waakzaam. Die standaarden zijn ook in de nationale programma’s ingeschreven. Onlangs was ik op werkbezoek in Myanmar. Voordat ik op het terrein mocht, moest ik een gedragscode ondertekenen. Dat toont dat we vastbesloten zijn in onze zero tolerance: de regels gelden voor werkelijk iedereen. Weet je, de armen zijn al gemarginaliseerd. We moeten hen als mens respecteren. Ook als we personeel aannemen, informeren we hen zodat ze op de hoogte zijn. En er zijn controles. Iedereen bij Caritas Internationalis ondertekent de gedragscode en de ethische code.’

‘One Human Family – Zero Poverty’ is de baseline van Caritas Internationalis. ‘Christenen worden geroepen om lief te hebben’, legt John uit. ‘Dat gebeurt in een engagement van gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Armen verdedigen en ondersteunen zit in de natuur van de kerk. En die zorg voor elkaar begint al bij de parochies. In de globale samenleving proberen we te delen en het evangelie dagelijks te beleven.’

Niet met de Bijbel in de hand

Ja, evangeliseren is belangrijk, vindt de kersverse secretaris-generaal. ‘Hoe we daaraan bijdragen? In elk geval niet door met de Bijbel in de hand mensen te overtuigen. We getuigen door de waarden van het evangelie te beleven en te delen.

Zo laten we de liefde schitteren in de samenleving.

Een mooi voorbeeld daarvan was Bam. Toen die Iraanse stad door een aardbeving werd getroffen (in december 2003, nvdr), vroeg een vrouw aan iemand van ons een Bijbel. Ze was een overtuigde moslima, maar wilde onze God leren kennen. Niet dat ze haar godsdienst wou veranderen, maar ze was geraakt door de liefdevolle manier van hulpverlening. Ze begreep wat ten diepste onze roeping is. Daarnaast brengt paus Franciscus een profetische stem in de debatten. Hij daagt iedereen uit na te denken, zelfs voorbij het proces van evangelisatie. Dat hij de voeten van Zuid-Soedanese warlords kust, toont dat hij de waardigheid van elke mens vooropstelt. Dat brengt dialoog op gang, zowel binnen de kerk als in de samenleving.‘

Die aandacht voor menswaardigheid geldt volgens John ook voor de migranten die naar Europa willen komen. ‘Je moet je altijd afvragen waarom ze hun land willen verlaten. Als arbeiders uit Bangladesh slechts 10 cent krijgen voor een T-shirt waarvoor wij hier 6 euro betalen, moet je niet verwonderd zijn dat Bengalen naar Europa willen komen. Dan is migratie het resultaat van onrechtvaardigheid, geweld, klimaatverandering en onverschilligheid. Migratie moet je vanuit die achtergrond zien.’

• Ontdek ’Tertio’: word abonnee of vraag een proefnummer aan.