Caroline Vrijens: ‘Eerst en vooral goed luisteren naar jongeren’
Pas 30 jaar geleden werd internationaal erkend en vastgelegd dat kinderen rechten hebben. De wereld kwam net uit de verstikkende Koude Oorlog. Politici waren het erover eens dat het belang van kinderen voorgaat op andere belangen, dat ze recht hebben op leven en ontwikkeling en om gehoord te worden en ernstig genomen.
Op deze heuglijke 20 november, 30 jaar na dit historische feit, maken we kennis met Caroline Vrijens, op 1 augustus gestart als kinderrechtencommissaris.
Had je zelf een gelukkige kindertijd?
Caroline Vrijens • Absoluut, een onbezorgde kindertijd op het platteland in Diest. Ik groeide op in een gezin met 3 kinderen, met een Franstalige mama en Nederlandstalige papa.
Hoe kwam je bij de jeugdhulp terecht?
Na mijn rechtenstudies, met een specialisatie Europees internationaal recht, ging ik aan de slag bij de overheid. 10 jaar lang heb ik meegewerkt aan de planning en uitbouw van de integrale jeugdhulp.
Daarna werkte ik voor SOS Kinderdorpen, een internationale ngo die ook een aanbod heeft voor de jeugd hier bij ons. In dat kader werkte ik een project uit rond talenten en thuisgevoel in de jeugdhulp. Bedoeling was het sociaal netwerk van jongeren te versterken, zodat ze niet helemaal alleen staan als ze eenmaal het systeem verlaten.
Waar lig je van wakker als het gaat over de rechten van kinderen in België?
Alle rechten van kinderen zijn even belangrijk, maar als er 1 recht is dat in ons land al te vaak geschonden wordt, dan is het wel het recht van kinderen en jongeren op inspraak. Met een filmpje lanceerden we richting basis- en secundaire scholen, internaten en voorzieningen de campagne Caroline luistert. Daarin vroeg ik kinderen en jongeren eens na te denken over artikel 12 van het kinderrechtenverdrag: wanneer hadden zij het gevoel dat er niet (of juist wel) naar hen geluisterd werd?
(Lees verder onder het filmpje.)
Kinderen en jongeren worden nog heel vaak niet serieus genomen.
Je stelt vandaag het jaarrapport van het commissariaat voor. Welke zijn de meest voorkomende klachten van de jeugd?
Uit onze klachtenlijn blijkt dat de voornaamste problemen zich situeren op 3 domeinen:
- Onderwijs: een sanctiebeleid dat geen oog heeft voor het kind achter de leerling, bijvoorbeeld
- Jeugdhulp: schrijnende wachtlijsten voor intensieve hulp (5.600 kinderen in 2018)
- Gezin: geweld en vechtscheidingen
Het belang van het kind is een van de principes van het kinderrechtenverdrag. Dat wordt in ons land eigenlijk dagelijks met de voeten getreden.
De impact van vechtscheidingen wordt nog altijd onderschat. We stellen voor dat er instrumenten komen om ouders op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Bijvoorbeeld door bemiddeling verplicht te maken en ook het perspectief van de kinderen hierin een plek te geven. En als het dan toch nog tot een rechtszaak komt, moet er ten minste gecheckt worden dat kinderen - ook onder de 12 - tot hun recht komen. Dat ze gehoord worden als ze erom vragen.
Sommige jongeren botsen op het feit dat ze niet zelf naar de rechtbank kunnen stappen, bijvoorbeeld om een andere verblijfsregeling te vragen.
Ze zijn afhankelijk van de goodwill van volwassenen om hun situatie te veranderen. Onlangs ontvingen we bij het kinderrechtencommissariaat de klacht van een jongen die een andere verblijfsregeling wilde. We hebben hem aangeraden om een brief te schrijven naar de jeugdrechter. Wel, hij heeft daar nooit antwoord op gekregen. Dat kan niet.
Welke boodschap heb je voor kinderen en jongeren?
Jongeren hebben veel te vertellen over uiteenlopende thema’s. Als ik kijk naar de klimaatmarsen, dan denk ik: respect dat ze daarvoor hun stem laten horen. Ik hoop dan ook heel erg dat ze een ernstig antwoord zullen krijgen, in dit geval van politici.
Kinderen en jongeren moeten ernstig genomen worden als gesprekspartner. Het is ook hun wereld!
Dat is ook de boodschap van UNICEF, de VN-organisatie die kinderrechten in de wereld wil bevorderen, in onderstaand filmpje.