En Christus barst in zingen uit

De Passie, dit jaar toe aan de derde editie, verzoent spektakel met universele boodschap

Ann Pira speelt Maria, Mark Tijsmans is Judas en Free Souffriau Maria Magdalena. Op 24 maart strijkt De Passie, een met Nederlandstalige muziek doorspekte en multimediale uitbeelding van Christus’ lijdensverhaal, neer op de Grote Markt in Lier. Johan De Paepe (zie bladzijde 9) staat in voor scenario en regie. De vorige edities, in Merchtem in 2014 en in Ieper in 2016, lokten achtduizend en vijfduizend bezoekers. Van een hype zoals in Nederland is voorlopig geen sprake, want daar beroert The Passion jaarlijks niet enkel 20.000 bezoekers, maar ook meer dan drie miljoen televisiekijkers, maar het concept slaat ook hier aan.
„Het is dan ook een aantrekkelijke, eigentijdse verpakking voor een universele boodschap”, zegt zuster Mieke Kerckhof, die de editie in Ieper mee organiseerde. „Het lijdensverhaal gaat over ontgoocheling, verdriet en verraad, over nieuw leven en over hoop. Veel mensen herkennen er iets in.” „En je kunt er theatraal vele kanten mee uit”, zegt Johan Vencken, marketeer en organisator van diverse processies en stoeten. „De aanpak is hedendaags, niet klassiek spiritueel, wat maakt dat iedereen in het verhaal kan duiken.” Tegelijk is het concept volmaakt op zijn plaats in de Vlaamse katholieke Kerk, ook al ontstond het bij de anglicanen in Groot-Brittannië en bereikte het ons via de Nederlandse evangelische Kerk. Vencken: „In zekere zin zet De Passie de onmetelijke traditie van grote ommegangen, processies en passiespelen voort.”
Een passiespel was echter in oorsprong een middel om te verkondigen. Kan een multimediaal spektakel, bevolkt door acteurs die vaker niet dan wel gelovig zijn, dat ook zijn? „Jawel, want het geeft het gevoel dat de Bijbel van ons allemaal is. Je zou The Passion als de nationale paaspreek van Nederland kunnen zien”, zegt protestants theologe Roelien Smit. Vanuit het Nederlands Bijbelgenootschap treedt ze op als adviseur. „De acteurs en zangers zijn misschien niet gelovig, maar ze komen [node:field_streamers:0] ook niet zomaar twee liedjes zingen. Ze bereiden zich voor en ontdekken voor zichzelf iets in het verhaal. Ook in de Bijbel werkt God vaak via mensen die niets hebben met Hem. Als je het zo bekijkt, is het helemaal niet vreemd.”
Zuster Mieke Kerckhof stelde in gesprekken na De Passie in Ieper vast dat mensen verder keken dan de show. „Meerdere toeschouwers vertelden me dat ze na een katholieke opvoeding al jaren geen contact met de Kerk meer hadden, maar nu de rijkdom van het lijdensverhaal opnieuw ontdekten. De Blijde Boodschap komt wel degelijk over.” „Het is een vorm van verkondiging, zonder dat het er vingerdik op ligt”, zegt Johan Vencken. „Het is verteerbaar en aanvaardbaar voor een breder publiek. Je kunt gaan kijken voor de show of voor de religieuze beleving, zonder daar meteen voor uit te moeten komen.”
In Lier wordt aan het openluchtspektakel een pastoraal en liturgisch luik gekoppeld. „Dat levert altijd mooie gesprekken op”, weet Roelien Smit. „In Nederland kijken sommige gemeenschappen in groep naar televisie. Kerken in de gaststad houden dan weer een nabespreking en daar komen ook mensen die op het plein stonden op af.” „In de rand van een evenement zijn mensen meer aanspreekbaar, terwijl ze anders veeleer argwanend kijken naar initiatieven van de Kerk”, knikt Mieke Kerckhof. „Ik vind het soms jammer dat mensen zich massaal tot mindfulness wenden, terwijl onze eigen traditie, die toch ook christelijke meditatie kent, is ondergesneeuwd. In de rand van De Passie zou je mensen de kans kunnen geven bepaalde elementen uit de traditie te herontdekken.” „Het zou dom zijn om je pastorale karretje niet aan het evenement te koppelen”, zegt ook Johan Vencken. „Dat wil echter niet zeggen dat het vanzelfsprekend is. Het blijft moeilijk om de kloof te overbruggen tussen een hedendaagse show, dat een Bijbelverhaal vertelt op een manier dat mensen het kunnen aanvaarden en opnemen, en een echt religieus gebeuren.”