Ethisch kompas
Op 11 maart 2020, precies een jaar geleden, overleed in een Brussels ziekenhuis een man op negentigjarige leeftijd. Normaal gezien is dat geen nieuws, maar die keer wel. De man overleed namelijk aan corona en hij was in België de allereerste. Het besef nam toe dat we te maken hadden met een ziekte die meer was dan een ‘griepje’. Inmiddels staat de teller op meer dan 22.000 coronadoden in België. En al schreef ons land aanvankelijk iets te snel overlijdens toe aan COVID-19, het lijdt geen twijfel dat het coronavirus vele duizenden mensen voortijdig uit het leven rukte.
Een jaar geleden was de vijand nog grotendeels onbekend. Hoe konden we ons beschermen? Welke maatregelen waren zinvol? Welke mensen raakten in welke omstandigheden besmet? We moesten het proefondervindelijk leren, met vallen en opstaan. Mondmaskers werden aanvankelijk weggelachen, nu zitten ze in elke handtas of binnenzak. Moeilijke keuzes werden gemaakt, de horeca ging dicht, de scholen bleven zo veel mogelijk open. Met bloed, zweet en tranen kregen we het beest min of meer onder controle, al recht het nog geregeld dreigend de rug.
Toch is er een jaar later iets fundamenteels veranderd. Minder dan twaalf maanden na het eerste dodelijke slachtoffer circuleren internationaal al vijf verschillende vaccins en er zijn er nog meer in aantocht. In ons land kreeg al meer dan een half miljoen mensen het verlossende spuitje, wereldwijd al een kwart miljard. De rit van de hel naar de hemel gaat dus loeiend hard. Hoe fel het virus ook vecht, de mens zal sneller zegevieren dan ooit voor mogelijk werd gehouden. Pijn en hoop liggen dicht bijeen, maar de hoop is vastberaden het laatste woord te krijgen.
Niettemin wordt in ons land al wekenlang elke dag geëmmerd over de zogenaamde trage vaccinatie. Terwijl we een unieke triomf van menselijk vernuft beleven, proberen sommigen daar een verhaal van kommer en kwel van te maken. Zeker, er zijn landen [node:field_streamers:0] die bij het toedienen van het eerste spuitje sneller gaan dan België, al ligt België vooraan in het verstrekken van de tweede dosis. Veel belangrijker is de vaststelling dat al te veel landen nog helemaal geen vaccins konden bemachtigen.
Terecht klaagt Caritas International over een onrechtvaardige verdeling van de vaccins in de wereld. Daar – en daar alleen – ligt de echte schande van de vaccinatie. De vraag of ons land een procentje voor- of achterligt ten aanzien van buurlanden is volslagen futiel. Dat de meeste Afrikaanse landen nog niet één dosis te zien kregen, dat is het enige waarover we echt verontwaardigd zouden moeten zijn. Dat westerse landen met veel geld zwaaien om alle beschikbare vaccins voor zichzelf op te eisen, toont hoe fundamenteel onrechtvaardig de Noord-Zuidverhoudingen nog steeds zijn.
Laatst kopte een krant op de voorpagina: „België had veel meer vaccins kunnen bestellen.” Er werd een vergelijking gemaakt met Denemarken, dat dubbel zoveel dosissen bestelde. Genoeg om de hele Deense bevolking vier keer volledig te vaccineren. Moeten wij ons echt spiegelen aan dat soort inhaligheid? Het viervoud bestellen van wat je nodig hebt, is geen lichtend voorbeeld, maar een overval op minder welvarende landen. We zijn in het vaccindebat echt ons ethisch kompas kwijt.
Het coronavirus legde bij velen de waarde aard bloot. We zagen opstoten van egoïsme (herinnert u zich de toiletpapierhamsteraars?), maar gelukkig leerden we ook veel grootmoedige, solidaire mensen kennen. Ook naties krijgen de kans om zich te laten kennen. Gaan we de komende maanden door op het elan van eigen-vaccin-eerst, of hebben we oog voor de noden van landen die niet met een pak dollars of euro’s kunnen zwaaien? We kunnen nog kiezen hoe we de geschiedenis ingaan. Laten we daarbij denken aan de wijsheid van de virologen: we zullen pas vrij zijn wanneer iedereen vrij is.
Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be