Jo Hanssens: 'Kerstmis blijft ook een noodkreet om vrede'

Met Kerstmis is de tijd van wachten voorbij. Het langverwachte kind van de belofte wordt geboren. De geboorte van dit kind dat de naam Jezus ontvangt, verbindt op een bijzondere wijze aarde en hemel. De tedere, kwetsbare liefde van God krijgt een menselijk gelaat. Het gebeurt in de stilte van de nacht, discreet, ver van de schijnwerpers, in een schuilplaats voor dieren. Enkele herders zijn de verbaasde getuigen.

In de liturgie van Kerstmis hoorden we opnieuw voorlezen uit de profeet Jesaja: Hoe lieflijk op de bergen de voeten van de vreugdebode die vrede meldt (Jes 52,7a). En de apostel Paulus bemoedigde niet alleen zijn medewerker Titus, maar ook ons met de woorden: De goedheid en mensenliefde van God onze Heiland is op aarde verschenen (Tit 3,4).

Tranen van een moeder

Het volledig kerstverhaal bevat evenwel nog een ander, zeer hard en pijnlijk accent. De evangelist Matteüs vermeldt de tranen van een moeder die weent over haar gedode kinderen: Er klonk een stem in Rama, luid wenend en klagend. Rachel beweende haar kinderen en wilde niet worden getroost, want ze zijn er niet meer (Mat 2,18). Terecht wordt het feest van Kerstmis op 28 december gevolgd door de gedachtenis aan de onschuldige kinderen die door koning Herodes rond de tijd van Jezus’ geboorte werden gedood.

Ook Stefanus die later omwille van zijn geloof in de opstanding van Jezus gestenigd werd, wordt niet toevallig gevierd daags na Kerstmis. De opdracht om doodslag en oorlog te overwinnen blijft onverminderd een opdracht van elke christen en van alle mensen van goede wil, zeker ook in de kersttijd.

Idlib

Vandaag kunnen we onmogelijk onverschillig voorbijgaan aan de gruwelijke oorlogsmisdaden in de provincie Idlib in Syrië. Ziekenhuizen worden er gebombardeerd. De burgerbevolking is overgeleverd aan willekeurige beschietingen, terwijl een resolutie van de VN-Veiligheidsraad om de burgers in Idlib humanitaire hulp te geven is gebotst op een veto van Rusland en China. Ook de lijst van andere gewapende conflicten die paus Franciscus in zijn kerstboodschap opnoemde was eens te meer pijnlijk lang.  

Ban alle kernwapens

Wij zijn allen overlevenden van Hiroshima en Auschwitz, schrijft prof. Didier Pollefeyt in zijn boek Ethics and Theology after the Holocaust (Leuven, Peeters, 2018). Dit besef houdt de plicht in voor ieder van ons mee te werken aan het verbannen van alle kernwapens samen met paus Franciscus en samen met ICAN, de internationale coalitie die ijvert voor de verwijdering van alle kernwapens ter wereld. Het betekent ook dat we elke vorm van antisemitisme en racisme moeten blijven bestrijden.

Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren, luidt de eerste zin van het eerste artikel van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Dit helder en ondubbelzinnig statement hoort vandaag onlosmakelijk bij het kerstfeest en bij de gedachtenis van de onschuldige kinderen op 28 december.

Jo Hanssens is medewerker vredesspiritualiteit bij Pax Christi Vlaanderen.