Judas en Jezus, hoofd en hart

Jan Schepens en Braam Verreth zijn binnenkort te zien in de film De Passie, een moderne vertelling over Christus’ laatste dagen

Op de grootste markt van Vlaanderen zou het zich afspelen, op Palmzondag in 2020: de vierde editie van De Passie. Na de spektakels in Merchtem (2014), Ieper (2016) en Lier (2018) nam een ploeg vrijwilligers in Sint-Niklaas de handschoen op om op zijn beurt, samen met regisseur Stefan Van Guyse en een rits professionele acteurs, een moderne, muzikale interpretatie van het Paasverhaal te realiseren. De Grote Markt bleef echter leeg op 4 april, om welbekende redenen, en ook tijdens de twee lentes die volgden, bracht de pandemie nog onzekerheid. Daarom werd beslist om geen muziektheater te maken, maar een film. De acteurs speelden hun scènes vorige zomer op Sint-Niklase daken, tussen de kerkstoelen en in huiskamers. De Passie is te zien vanaf 1 april, maar wij blikken alvast terug met Jezus, een rol van Braam Verreth (36) en Judas, gestalte gegeven door Jan Schepens (52).

– Hoe was het om te filmen onder de kerktoren?
Jan Schepens • We draaiden een echte film, maar wel met veel minder middelen dan gewoonlijk. Ik heb veel respect voor Stefan en de cameraman, want het waren marathonopnames, ook ‘s nachts, en we moesten heel snel werken. Ondanks die omstandigheden zag ik mensen waarachtig, mooi en gefundeerd spelen. En achter de schermen werden we ondersteund door enthousiaste vrijwilligers. Ze waren flexibel, professioneel en behulpzaam, leerden snel en wisten ook heel goed wanneer ze beter op de achtergrond bleven.
Braam Verreth • Het team van de parochie liet het project los en vertrouwde ons ermee. Hoewel we het resultaat zelf nog niet zagen, is het nu al een van mijn meest dierbare rollen. Laat mij zien waar ik voor leef, mocht ik zingen in de scène waarin Jezus zich op de Olijfberg bevindt, met het nummer De Bestemming van Marco Borsato. Dat is een heel herkenbaar en heel heftig gevoel. Waarom toch ben ik hier, wat doe ik hier?

– Waren jullie meteen te vinden voor een rol in De Passie?
Braam Verreth •  Ik hapte meteen toe toen Stefan me vroeg voor een nog niet nader bepaalde rol, maar kort nadien stopte ik een tijd met spelen en zegde ik af. Ik deed in die periode nauwelijks iets anders dan mediteren. Had ik toen geweten dat ik Jezus zou spelen, dan had ik het wellicht niet kunnen laten. Na het uitstel kreeg ik die vraag opnieuw. Ik twijfelde alleen over het zingen. De bestemming is niet zomaar een lied.
Jan Schepens  •  Het muzikale spektakel zat mij, met mijn ervaring, als gegoten, Braam past wellicht beter in de film. Maar het bleef een boeiend project.
Braam Verreth  •  Jezus spelen zag ik wel meteen zitten. Ik had net bijna twee jaar boeddhistische meesters beluisterd en spirituele teksten gelezen. Wat Jezus te zeggen heeft, raakt op zijn manier aan dezelfde essentie. Ik was dus heel dankbaar dat ik, verre van verlichte Braam, daarmee mocht rommelen.
Jan Schepens  •  Je zag dat Braam die bagage meedroeg in zijn spel. Het gaf de rol een bijzondere diepgang.

– Hoe bereidde jij je voor op de rol van Judas?
Jan Schepens  •  Ik bekeek vooral een hele reeks films. Dan heb je snel door dat Judas een behoorlijk complex figuur is. Zijn motieven worden in het evangelie niet bijzonder duidelijk uiteengezet, zodat je erg verschillende interpretaties krijgt van allerlei acteurs.
Braam Verreth  •  Voor mij is hij een essentiële figuur, omdat hij toont wat wij ook doen wanneer we ergens in geloven. We hebben de neiging om het vast te proberen zetten, willen alles zo goed mogelijk en zo juist mogelijk doen. Op die manier kom je in een soort gebetenheid terecht.Judas probeert alles te vatten en te begrijpen en vormt op die manier een tegengewicht. Hij voelt Jezus’ energie, maar botst op zijn eigen verstand.
Jan Schepens  •  Judas is praktischer en menselijker dan Jezus. Hij wijst Jezus erop dat mensen hem niet zullen begrijpen, dat hij tegen hun kar rijdt.

– Maar Judas is toch in de eerste plaats een verrader?
Jan Schepens  •  De dynamiek tussen beide sluit voor mij aan bij het archetypische contrast tussen goed en kwaad, tussen gevoel en rede, hart en hoofd.
Braam Verreth  •  Dat toont meteen ook hoe de rol van Judas Jan op het lijf geschreven is. Hij denkt ook te veel na (lacht). Maar toch deed Judas wat hij deed vanuit een goede inborst.
Jan Schepens  •  En vanuit de hoop dat het goed uitdraait. Maar hij is verkrampt en komt tegenover de ontspannen figuur van Jezus te staan, die wel alles laat vloeien, loslaat en vertrouwen heeft. Jezus zal ook soms wel gefrustreerd, bitter en kwaad zijn geweest, maar ik zie hem toch vooral als mindful avant la lettre, in staat om voorbij het materiële te geraken.
Braam Verreth  •  Jezus was razend wanneer het nodig was en daardoor bracht hij iets over. Maar eigenlijk vind ik het moeilijk om zoiets te zeggen over Jezus. Je kan hem alleen maar zien als iemand die leeft en spreekt vanuit het goddelijke dat in elk van ons zit, als iemand die daar meer dan anderen toegang toe had. Maar dan nog voel ik schroom. Ik weet heel weinig over Jezus, ik heb niet eens de volledige Bijbel gelezen.

– Wat hopen jullie dat De Passie teweegbrengt bij het publiek?
Braam Verreth  •  Ik hoop dat de film iets weet over te brengen van de kern van Jezus’ zijn en van het goddelijke waaruit hij spreekt. Al is dat onbewust of indirect, dat zou fantastisch zijn. Het woord ‘God’ komt overigens niet voor in de film. Dat vind ik juist goed. Het woord heeft zoveel connotaties en er hangt voor heel wat mensen zoveel gewicht aan vast. Dat is absoluut niet wat God is. God zit dieper dan alle woorden.
Jan Schepens  •  Dat heeft Jezus nooit gezegd, maar hij had het gekund (lacht).

– Hoe gaat de film om met het lijden van Christus?
Jan Schepens  •  Moeilijke vraag. Ik denk dat op dat vlak vooral de symboliek spreekt.
Braam Verreth   • Zelf worstelde ik wel met dat lijden. Wat betekent dat nu, dat Jezus sterft voor de zonden van de wereld? Ik stond er wel op dat een belangrijke passage zeker in de film zat. ‘Vader, vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen’, zegt Jezus terwijl hij aan het kruis hangt en bespot wordt. Iemand die dat zegt in het dieptepunt van zijn lijden, die spreekt echt vanuit het goddelijke.
Jan Schepens  •  Altijd empathie kunnen aanboren, zelfs wanneer je in diepe pijn bent, daar zou het goddelijke inderdaad in kunnen schuilen. Ik ervaar een enorm gemis aan empathie in onze samenleving. Zo moeilijk kan het toch niet zijn om te luisteren naar wat iemands verhaal is, ook al ben je het op het eerste gezicht niet eens? Kunnen we niet tenminste proberen te begrijpen wat anderen willen zeggen? Dat zou volgens mij heel veel rust kunnen brengen. We zijn allemaal enorm reactief en daardoor is niemand nog op zijn gemak.
Braam Verreth  •  Om nog even terug te keren naar het lijden, ik moet uiteraard ook denken aan een van de edele waarheden uit het boeddhisme. ‘Er is lijden’, luidt die simpelweg. Het is belangrijk dat de mens zich daar bewust van is. En dat brengt het Paasverhaal ook teweeg.

Waar kunt u ‘De Passie’ zien?

✘ Op zaterdagavond 1 april vindt de première van de film plaats in Sint-Niklaas, samen met de hoofdcast. De première is enkel toegankelijk op uitnodiging, maar Kerk & Leven/Kerknet bieden hun lezers drie exclusieve duotickets aan. Wilt u kans maken op een duoticket? Stuur dan tegen uiterlijk donderdag 23 maart een mail naar secretariaat.kl@kerknet.be of een brief naar Redactie Kerk & Leven en Kerknet, Louis Frarynlaan 75, 2050 Antwerpen. Dan loten wij de drie winnaars uit.

✘ Op Palmzondag 2 april 2023 zendt de regionale zender TV OOST de film uit, samen met een special van de première. Meer info op www.tvoost.be.

✘ Op woensdag 5 en vrijdag 7 april 2023 kunt u de film op groot scherm bekijken in de Siniscoop in Sint-Niklaas. Info en tickets: www.pathe.be/nl/bioscopen/cinema-siniscoop-sint-niklaas.

✘ Vanaf Goede Vrijdag 7 april kunt u de film gratis bekijken op Kerknet.