Mechelse dominicanen uit 17de eeuw herrijzen in Boek van Steen

Carolus Feytens en Raymundus Van Lier stierven allebei op 4 maart 1718. Diezelfde dag, maar dan in 2021, verschenen ze op de Facebookpagina ‘Het Boek van Steen’. Niet hun profielfoto, maar hun grafsteen en een kort in memoriam. Op 16 februari was het de beurt aan deze eerwaarde Dominicus Vander Graft.

De Facebookpagina is het werk van Bart Robberechts, die de vondst van deze eeuwenoude stenen in 2015 van dichtbij meemaakte als stadsarcheoloog van Mechelen. Zijn hart ging meteen wat sneller slaan.

De archeoloog vertelt: We hoopten natuurlijk wel om bij de opgravingen in wat nu de bibliotheek is, nog resten te vinden van het voormalige dominicanenklooster. Maar dat we 50 goed bewaarde grafstenen zouden vinden, hadden we niet durven dromen. Je moet weten dat er in de jaren 70 eens zo’n steen was teruggevonden in een woning, waar hij jarenlang gebruikt was als afdekplaat van een waterput. Het kon best zijn dat alle schatten van het dominicanenkooster, dat in de Franse Revolutie aangeslagen was en later onder meer dienst deed als Militair Hospitaal, verloren waren gegaan.

Het obituarium (lijst van overledenen) van de kloostergemeenschap vermeldt in het totaal 266 namen. De 50 grafstenen vormen dus maar een fractie van het geheel. Een aantal paters stierf mogelijk in missiegebied in Nederland en werd daar dan ook begraven, maar de stenen van de belangrijkste paters lagen destijds wellicht in de kerk, die volledig geplunderd werd. Veel kans dat ze ergens in de Mechelse ondergrond verdwenen.

Boek van Steen en een postume pater

Erfgoed ontsluiten is één ding, het publiek erbij betrekken is nog wat anders. Bart Robberechts gaat die uitdaging gepassioneerd aan. Ik vond het verhaal van die grafstenen zo intrigerend dat ik me afvroeg hoe ik ze tot het publiek kon laten spreken. Ik zocht afbeeldingen en bijkomende informatie om er gezichten en verhalen aan te verbinden.

En zo kon hij voor elk van predikheren op de grafstenen een kort in memoriam samenstellen, dat hij op de datum van het overlijden voor elk van hen post op de genoemde Facebookpagina. Op het einde van de maand krijgen alle ‘jarigen’ ook een plek op de website 'Boek van Steen'.

Op 24 maart is Robberechts favoriet aan de beurt: Petrus van den Sande, van 1746 tot 1749 prior van de Mechelse predikheren. Zijn grafsteen is de jongste van de 50 teruggevonden stenen. Aan zijn lange staat van dienst en eretitel als predicator generalis te oordelen, was hij ook een invloedrijke figuur. Voor Robberechts is hij dan ook het ideale personage om het hele verhaal van de uitgestorven gemeenschap aan op te hangen. En dat doet hij ook geregeld via re-enactment, waarbij de archeoloog in een habijt kruipt.

Tekst gaat verder onder de foto.

Erfgoeddag

Op Erfgoeddag (24-25 april) trekt Robberechts voor het eerst sinds lange tijd opnieuw het habijt aan om het verhaal van de dominicanengemeenschap van Mechelen te vertellen vanuit het perspectief van prior Petrus Van den Sande. Helaas kan dat wegens corona niet op de plek waar de stenen ontsloten liggen, namelijk in het voormalige klooster Het Predikheren - Bibliotheek Mechelen. Pater Petrus’ biechtstoel wordt daarentegen opgesteld in het Hof Van Busleyden, waar hij bezoekers coronaproof te woord zal staan. Duimen maar dat de maatregelen het tegen dan nog altijd toelaten.