Ode aan de grote knal waarmee alles begon
Universiteitsbibliotheek KU Leuven eert Georges Lemaître met hedendaagse kunst
Feeërieker kan een entree niet zijn. Wie in de universiteitsbibliotheek van de KU Leuven de tentoonstelling Voorbij de oerknal binnenwandelt, wordt omringd door een lichtjesdans die het midden houdt tussen een discotheek en een heldere sterrenhemel. Dat is te danken aan het kunstwerk Totality van Katie Paterson, die alle gedocumenteerde zonsverduisteringen samenbracht op een discobal.
Dat zet meteen de toon van deze expo. De bezoeker maakt er kennis met het werk van drie wetenschappelijke genieën – Albert Einstein, Georges Lemaître en Stephen Hawking – en omringt het trio met hedendaagse kunstwerken die op een of andere manier worden gelinkt aan hun ontdekkingen. Vooral de figuur van de Belgische wiskundige en kosmoloog Georges Lemaître staat centraal. Terecht, want hoewel de priester-wetenschapper wellicht de belangrijkste wetenschapper is die ons land ooit kende, kennen al te weinig mensen vandaag de man en zijn werk.
Zeggen dat Lemaître als eerste met een wetenschappelijke verklaring kwam voor het bestaan van letterlijk alles, is nauwelijks overdreven. In 1927 formuleerde hij zijn hypothese van het uitdijende heelal en in 1931 de oerknaltheorie. Aanvankelijk werden zijn ideeën weggewuifd, zelfs door Einstein, of belachelijk gemaakt met de spotnaam ‘big bang’. Vandaag zijn zijn ideeën algemeen aanvaard en wordt hij internationaal gerekend bij de allergrootste wetenschappers.
U maakt kennis met de behoorlijk primitieve computer waarmee [node:field_streamers:0] Lemaître berekeningen liet uitvoeren door zijn medewerkster Andrée Bartholomé, met een zeldzaam televisie-interview, met Lemaîtres briefwisseling met Einstein en met een artikeltje dat hij publiceerde in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, zowat het eerste waarin zijn theorie over het ontstaan van de kosmos gestalte krijgt. Rondom worden de wanden aangekleed met kunstwerken van onder meer Kazimir Malevitsj, Georges Vantongerloo en René Magritte.
Sierlijke schetsen van Georges Lemaître zelf en een kunstig krijtbord vol woordspelletjes uit het kantoor van Stephen Hawking vormen de verrassende brug tussen wetenschap en kunst. Wetenschappelijke en filosofisch-religieuze verwondering vloeien naadloos in elkaar over. Wetenschap en geloof waren dan ook de twee wegen naar de waarheid die Lemaître bewandelde, zoals een artikel uit The New York Times in 1933 kopte. Niets belet de bezoeker om beide paden mee te bewandelen.
Dat Leuven de komende maanden Lemaître eert, beperkt zich niet tot deze ene tentoonstelling. Tot eind januari 2022 wordt een heus festival georganiseerd, onder de naam Knal! Stadsfestival van de big bang. Daarvoor kunt u ook terecht in onder meer het stadsmuseum M Leuven (Verbeelding van het universum) en in PARCUM, het museum en expertisecentrum voor religieuze kunst en cultuur (Blik op oneindig). Voorts biedt het festival muziek, theater, kinderanimatie en lezingen. Kortom, een unieke kans om de verwondering alle ruimte te geven.
Voorbij de oerknal, nog tot 16 januari 2022 in de Universiteitsbibliotheek in Leuven (Mgr. Ladeuzeplein 21). Meer info alsook het volledige programma van Knal! Stadsfestival van de big bang vindt u op www.knalfestival.be of via 0479 55 14 21.