Oudste glasraam van de Benelux even te zien in Schoten

Wie al eens het huis en het atelier van Joost Caen in Schoten bezocht, kan er niet naast kijken: glasramen zijn dé passie van de geboren West-Vlaming. Hij maakt zelf glasramen en staat bekend als toprestaurateur van oude glasramen. Geen wonder dat enkele jaren geleden het Museum Mayer van den Bergh in Antwerpen bij hem aanklopte om De Annunciatie te herstellen, een dertiende-eeuws glasraam uit de Notre-Dame in Parijs. Joost is daarnaast ook verzamelaar van waardevolle glasramen.

Een deel van zijn privécollectie stelt Joost momenteel tentoon in het kasteel van Schoten onder de titel Het leven in glas geschreven. Zeven sferen van licht.

Die titel is niet zomaar gekozen.

‘Het Oudnederlandse woord voor glasschilder was ghelasscriver. Letterlijk dus iemand die op glas schrijft’, legt de glaskunstenaar uit. Dat idee gebruikt Joost als kapstok voor de expo, die doorheen zeven thema’s en sferen de link legt tussen glasramen en literatuur. ‘Een nieuwe en originele insteek, want bij mijn weten is onze inhoudelijke keuze voor de combinatie van glaskunst en boeken nooit eerder vertoond.’

Twaalfde-eeuws topstuk

De grootste blikvanger en absolute topstuk van de tentoonstelling is zonder twijfel Noli Me Tangere, het oudste glasraam van de Benelux. Het glasraam,  gedateerd rond 1180, toont een bijzondere scène uit het evangelie. De Latijnse tekst kan best worden vertaald als ‘Raak me niet aan’ of ‘Houd me niet vast’. Johannes legt in zijn evangelie deze woorden in de mond van Jezus, die ze uitspreekt tegen Maria Magadalena wanneer ze Hem herkent na zijn verrijzenis.

De scène kent een lange traditie in de Westerse kunst.

Het unieke glasraam is enkel tijdens de tentoonstelling te bekijken. ‘Daarna verdwijnt het terug in de kluis. Je bent dus gewaarschuwd’, lacht Joost.

De expo biedt echter meer dan alleen dit unieke laat twaalfde-eeuwse werk. Er zijn ook meerdere Vlaamse topstukken en kandidaat-topstukken te ontdekken. ‘Dat zijn glasramen die beschouwd worden als onmisbaar en zeldzaam. Onze Vlaamse glasramen zijn gekend over de hele wereld. Eeuwenlang was het schenken of aankopen van een glasraam de meest prestigieuze investering in kunstwerken. Ik vind het belangrijk dat we glaskunst opnieuw de waardering geven die ze verdient’, zegt Joost.

Museum en studiecentrum

Joost wil het niet enkel bij woorden houden en start daarom het project Ars Lucis, letterlijk ‘kunst van het licht’. Het is zijn droom om een museum en studiecentrum over glasramen op te richten. Met meer dan 2.500 items beschikt Joost over de grootste privécollectie glasramen ter wereld. Daar komt nog eens 55 lopende meter aan boeken over glasramen bovenop. ‘De collectie blijft week na week aangroeien en heeft nood aan opvolging. Als glaskunst belangrijk wil blijven in de toekomst, kan Ars Lucis daar zeker toe bijdragen. Ik hoop dat we glaskunst eindelijk een rechtmatige plaats kunnen geven. Als mensen na hun bezoek even gepassioneerd zijn door glas als ikzelf, is het opzet geslaagd en ben ik een tevreden man’, besluit Joost.’

De expo Het leven in glas geschreven. Zeven sferen van licht loopt nog tot en met zondag 28 april in het kasteel van Schoten (Kasteeldreef 21). De expo is gratis toegankelijk van 10 tot 12 uur en van 13 tot 17 uur. Meer op www.joostcaen.com