Phara de Aguirre (VRT): ‘Het geloof creëert vooral verbondenheid’

‘Of het nu de mens is of God die uw leidraad is en bij wie u steun zoekt in moeilijke tijden, het doet er niet toe voor mij.’ In elke levensbeschouwing en bij elk ritueel waarmee Phara de Aguirre (62) kennismaakte in Mijn God, ontwaarde ze schoonheid, liefde en mededogen. Haar onbevangen blik is daar niet vreemd niet aan. ‘Al bij al zijn de verschillen niet zo groot in wat ze doen. Het geloof creëert vooral verbondenheid.’

Ook de vrijzinnigheid komt aan bod in uw nieuwe reeks. Toch heet het programma ‘Mijn God’. Waarom?

‘Dat was de werktitel toen ik het programma pitchte bij Canvas. De vrijzinnige gesprekspartners stelden zich natuurlijk meteen vragen bij die titel. We hebben er uiteindelijk voor gekozen om de titel te behouden omdat het een uitroep is. Die dubbele betekenis sprak ons aan. En eerlijk gezegd vonden we geen betere titel. Maar het gaat inderdaad over de zeven erkende levensbeschouwingen in ons land. Intussen is ook het boeddhisme erkend, maar het was te laat voor ons om hen nog mee te nemen in de reeks.’

Hoe kwam het idee tot stand om een programma te maken over de biotopen van aalmoezeniers en consulenten?

‘Ik hou van de afwisseling tussen de presentatie van De Afspraak en reportagewerk. Dus ben ik voortdurend op zoek naar onderwerpen voor nieuwe reeksen. Maar deze keer was het een van de netmanagers die mij vroeg om een voorstel uit te werken omtrent religie en levensbeschouwing. Kort daarvoor had ik wat research gedaan in de haven en ik botste er op de havenaalmoezeniers.

Hun biotoop intrigeerde me.

Ik ging op zoek naar nog drie andere plekken waar aalmoezeniers aan de slag zijn en kreeg groen licht van de VRT.’

Hoe groot is uw eigen affiniteit met geloof?

‘Ik groeide op in een katholiek gezin.

Mijn vader was een erg gelovig man.

Hij was lange tijd als een van de weinige leken aan de slag in de Guimardstraat, bij het Nationaal Secretariaat van het Katholiek Onderwijs. We moesten allemaal naar de Katholieke Universiteit in Leuven, hoewel Gent voor ons Aalstenaars dichterbij was. Dat had z’n voordelen, want in Leuven mocht ik op kot. Ik was als kind zelfs misdienaar. Later liet ik het geloof voor wat het was, maar ik ben nog steeds heel blij met de opvoeding die ik kreeg, de traditie, de verhalen en hun betekenissen die ik meekreeg.’

Hoe was het om opnieuw de geloofswereld in te duiken?

‘Het was uitermate boeiend om die mensen bezig te zien vanuit hun overtuigingen. Al bij al zijn de verschillen niet zo groot in wat ze doen, over de levensbeschouwingen heen. Een van de havenaalmoezeniers zei dat er theologische verschillen zijn, maar de manier waarop ze het werk aanpakken, verschilt nauwelijks.

Het viel me op dat het geloof voor heel wat mensen een houvast vormt.

In de gevangenis en in het ziekenhuis bijvoorbeeld, maar ook onder de bemanning van de schepen. Daarnaast creëert het geloof vooral veel verbondenheid. We mochten prachtige rituelen filmen, in het ziekenhuis bijvoorbeeld, waar we getuige waren van een ziekenzegening. Je voelde de kracht van dat ritueel bij die terminaal zieke vrouw en haar omgeving. En ook tijdens de rituele wassing van een Marokkaanse jongen die overleed aan een hersentumor mochten de camera’s draaien. Dat was heel uitzonderlijk, maar o zo mooi. Het was een voorrecht om getuige te zijn van wat dat voor al die mensen betekent.’

Welke ontmoetingen blijven u bij?

‘Die rituele wassing hoorde bij het verhaal van twee islamitische zussen die een organisatie begonnen voor palliatieve zorg. Dat is nogal vernieuwend in de moslimgemeenschap, het is zelfs vrij onbespreekbaar. Ben je ziek en men zegt je dat je niet meer zult genezen, dan ga je naar een ander ziekenhuis. Straf dus, hoe zij bakens verzetten. We waren getuige van een doop in de gevangenis en spraken met de vrijzinnige consulente in de strafinrichting in Brugge, die zei dat ze veel kaartjes krijgt van ex-gedetineerden. Dat is mooi, want het betekent dat de relatie wederkerig was en dat ze iets kon betekenen voor hen.’

In de gevangenis, het leger en de haven komt u op plaatsen waar diverse levensbeschouwingen samenkomen. Is dat op die plaatsen een breuklijn of net een manier om toenadering te vinden?

‘Ik zou het zeker niet willen hebben over een breuklijn. In de gevangenis is er weinig sprake van toenadering tussen de diverse levensbeschouwingen, maar op al die andere plaatsen wel. In de haven is er net veel aandacht voor oecumenische vieringen. Op zo’n schip leer je natuurlijk heel goed samenleven.’

• ‘Mijn God’ start op woensdag 19 april om 22u10 op Canvas.