Reacties uit het Amazonegebied op werkdocument: Nagel op de kop

Maandag stelde het Vaticaan het werkdocument voor de bijzondere synode over het Amazonegebied voor.

> Lees: Gehuwde priesters 1 van de denkpistes in werkdocument Amazonegebied

Hoe evalueren priesters en bisschoppen in de regio de tekst en wat verwachten ze van de synode?

Mgr. André Dewitte, bisschop in Ruy Barbosa (Brazilië)

Allereerst vind ik de wijding van oudere mannen tot priester een antwoord op een reëel probleem voor de vaak geïsoleerde gemeenschappen in het Amazonegebied. Zelfs in de parochie van de kathedraal in mijn bisdom, op 2000 km van de Amazone, hebben we moeite om met onze priesterploeg alle gemeenschappen een keer in de maand te bedienen.

De paus verwachtte van ons moedige voorstellen. De versoepeling van de vereisten voor buitengewone bedienaren is er daar één van. Ik denk dat de hele wereld erbij gebaat zal zijn als zo’n stap kan worden gezet.

Een tweede belangrijk punt in de Amazoneproblematiek is de nadruk op dienstbaarheid die uit dit document spreekt. Het werkdocument reflecteert veel aspecten uit de encycliek Laudato Si’, over de zorg voor de schepping. Dat is logisch. In het Amazonegebied voelen de mensen het sterkst aan hoe broos ons gemeenschappelijk huis is en hoe groot de nood aan bescherming van de natuur én de volkeren die erin leven.

Ik denk dat we van de volkeren in de Amazone veel te leren hebben.

Na eeuwen van verwoesting van hun habitat en levenswijze - omwille van geldgewin elders in de wereld - kunnen net Amazonevolkeren ons leren meer in overeenstemming met de natuur te leven.

Te plukken in plaats van te produceren. Helaas is Brazilië (en de wereld) bepaald niet op de goede weg wat dat betreft.

Geert Van Den Berge, priester in Oruro (Bolivia)

De synode is een grote en nieuwe kans om de aandacht te vestigen op de grote rijkdommen van de volken in het Amazonegebied en van alle inheemse volken in het algemeen. Er is niet alleen de rijkdom aan talen, culturen en spiritualiteit, maar ook aan waarden en grote wijsheden.

Het is ook een grote en nieuwe kans om te wijzen op het onrecht dat de rijke wereld aanricht in vaak nog onontgonnen gebieden. Petro-industrie, mijnbouw, woudkap en monoculturen verwoesten de habitat hier en voor de gehele planeet.

Ik vrees dat de discussie over het al dan niet aanstellen van gehuwde mannen als priester, soms dient om paus Franciscus aan te vallen en de aandacht af te leiden van het onrecht dat het document scherp ter sprake brengt. De Kerk hier wil zich blijven scharen aan de kant van mensen in de periferie met een duidelijk programma: het Evangelie, het Rijk Gods en zijn gerechtigheid, de promotie van de integrale mens en het leven in overvloed van alle gemeenschappen.

Eric Gruloos, priester in Guatemala

Ik heb het document met grote vreugde gelezen. Ik voel me erkend in mijn werk hier in San Miguel en Guatemala. Het is een praktische toepassing van Lautato Sí. Ik herken er ook veel in van wat paus Franciscus vertelde aan de inheemse bevolking van het oerwoud van Peru in januari 2018, in Puerto Maldonado.

Het gaat veel verder dan enkel onderzoeken of er in deze culturele gemeenschappen een nieuw soort bedienaar gevonden wordt om de eucharistie te vieren in overeenstemming met hun eigen wortels, vrouwen of mannen in afgelegen gebieden.

Vooraan staat de aanklacht tegen een brutale kolonisatie, die onze landen ziet als een wingewest van allerlei mineralen die de industriële maatschappij denkt nodig te hebben voor haar ontwikkeling. Met eigen ogen heb ik 35 jaar geleden gezien hoe een Braziliaanse onderneming met zware machines het oerwoud in het zuiden van Venezuela verwoestte om goud uit de grond te halen, zonder scrupules voor de schade aan natuur en mensen. Moeder Aarde moet maar alles verduren...  De mensen moesten maar uitwijken naar de stad waar ze slachtoffer zijn van alcohol, drugs en prostitutie, verloren in miserie en gewapende jeugdbendes.

Ook hier in Guatemala zijn mensen vaak beschaamd omdat ze ‘indiaan’ zijn. Een meedogenloze discriminatie maakt dat ze zelf hun eigenheid verwerpen: hun cultuur, taal, gebruiken, godsdienst.

Hoe kunnen we dat denken keren? We zijn er al 30 jaar mee bezig… Maar het is mooi en hartverwarmend dat we dit document mochten krijgen en dat het hopelijk ook een werkdocument wordt hier bij ons.

De mensen worden in het document uitgenodigd de bisschop, priesters en missionarissen tot ‘iemand van hun eigen volk’ te maken. Voor het eerst wordt het een thema van een synode.

Uiteindelijk gaat het over het herdenken van ons bestaan, dat we één familie zijn én onze zorg voor Moeder Aarde, ons Gemeenschappelijk Huis.

Het gaat over een herdenken van de theologie: Waar laat God zich vinden, waar hebben mensen van oudsher het Mysterie van het Leven ontwaard? Waar is het evangelie van Jezus aanwezig in het leven hier bij de inheemse volkeren?

Al 20 jaar zingen we in San Miguel in de twee talen: Sinds mensenheugnis zijt Gij deel van ons volk. Van uw Geest hebben ze geleefd. En nog herhalen ze wat hun wijs gemaakt is: dat de rituelen van hun voorouders duivels waren. Het is niet zo eenvoudig eeuwenlange afstoting van al wat indiaans was te herwaarderen.

Uiteindelijk gaat het niet om zomaar vlug voorgangers, vrouwen en mannen, te vinden voor ‘een mis’.

Wel gaat het over een liturgie waar vreugde en verdriet, de roep naar herkenning en waardering, grond en water, taal, cultuur, het eigen-kennen-van het Mysterie aanwezig is in de viering en mag uitgedrukt worden in eigen inheemse vormen.