Réginald Moreels schrijft pleidooi tegen domheid [boek]

Domheid is misschien wel de grootste ziekte van deze tijd. In alle domeinen van het leven besmet ze mensen. In zijn nieuwste boek fileert humanitair arts Réginald Moreels sectoren als de media, politiek en ambtenarij, religie, onderwijs. Een stortvloed aan goedbekkende oneliners geven uitdrukking aan zijn bevlogenheid, zijn mensbeeld en toekomstdromen.

Wie inspiratie zoekt, vindt in Dom: pleidooi tegen onwetendheid (Halewijn, 2021) stof tot nadenken in overvloed. Hij of zij zal zijn hersenen voelen werken. En dat is uiteindelijk toch een heerlijk gevoel, zo citeren we de auteur.

15 heerlijke quotes uit ‘Dom’

1. Toen ik mijn klad intikte op de pc, merkte ik al hoeveel domheden ik zelf had geschreven. Misschien vindt u dat er zo nog een paar zijn blijven staan.
2. Mijn zoekend denken wordt ook al te vaak bepaald door het ‘vlug weten’. Als ik iets googel, neem ik meestal genoegen met de eerste zoekresultaten. Maar de meest geconsulteerde sites zijn daarom niet de meest waarheidsgetrouwe. Een onderwerp echt uitdiepen doe ik alleen als ik een essay schrijf. Misschien is dat wel mijn mentale redding, een levensverzekering tegen het verschralen van mijn geest.
3. Waarom precies dit onderwerp [domheid]?
   ​Omdat ik mezelf voel verdommen. Ik ben verslaafd aan het absorberen van de massa’s informatie die op ons afkomen. Maar als je alles wil weten en onthouden, weet je uiteindelijk niks meer en vergeet je alles. Een overvloed van externe informatie verzwakt de eigen denkkracht. Mentale gulzigheid straft zichzelf.
4. Het IQ wordt danig overschat. De verstandigste mensen die ik in mijn leven ontmoet heb, evengoed wetenschappers als boeren, relativeerden hun eigen kennis, wezen mij op tegengestelde meningen, erkenden dat de toekomst zoveel onzekerheden inhield. 
5. Onze reactie op lijden is een maatstaf voor onze veerkracht, een barometer van onze emotionele index. Wie zwijgt, reageert minder intuïtief en ziet pijn en lijden niet als een onrecht. Hij of zij probeert de zin te zien van wat er gebeurt en gaat er serener mee om. Wie luid roept of zich verliest in een waterval van woorden reageert het lijden en de pijn intuïtief af op eender welke zondebok. Daaruit de conclusie trekken dat intuïtief handelen een teken is van verstand of domheid, kan voorbarig lijken. Maar veerkracht om het lijden te weerstaan, is in elk geval een vorm van intelligentie.
6. Wijs ben je nooit. De wijsheid blijft altijd op zoek naar zichzelf. Daarom is het antidotum van domheid en onwetendheid intelligente nederigheid.
7. Draai je opinie eens om. Ga eens aan de andere kant van je gedachten kijken. Durf het ondenkbare aangrijpen. Toegegeven, dat vraagt veel inspanning. Maar je voelt je er wel beter bij. Je hebt ten minste de indruk dat je hersenen functioneren. Het enige risico dat je loopt, is dat je je een eenzaat voelt in de groep.
8. Gelukkig zie ik ook veel tekens van nieuwe inzichten en ethisch bewustzijn, voor mij een bron van geluk. Geen oppervlakkig geluk, alleen maar bedoeld om jezelf veilig te voelen, maar het geluk dat je voelt als je weet dat het toch allemaal goed zal komen.
9. Oorlogen en andere wandaden zijn niet zomaar historische vergissingen. De destructieve inborst van de mens duidt eerder op koppige domheid. Oorlogen worden ontketend en gevoerd door degelijk geschoolde staatsleiders, ‘briljante militaire strategen’ worden ze wel eens genoemd. Maar intelligent? Integendeel. En wat hen naast dom ook schuldig maakt, is dat ze zeer goed de gevolgen van een gewapend conflict kunnen inschatten.
10. We moeten onze kinderen niet alleen zeer gediversifieerde opleidingen aanbieden en onderwijzen maar hen ook inprenten dat alle opleidingen evenwaardig zijn, en dat de hiërarchie der bekwaamheden een reine mythe is.
11. We kunnen tegenwoordig alles smart doen: communiceren, het huishouden, shoppen, stofzuigen, tuinieren ... Alleen de liefde ontsnapt aan de smarthype. De liefde moet hoogten en laagten kennen om liefde te blijven. Een ‘smart’ leven is een vlak leven, een monotone methode om zich fictief gelukkig te voelen.
12. Ik vat mijn persoonlijke geloof samen als: Ik geloof in God en de Mens maar eerder in God als mens dan in de Mens als god.
13. Niet dat ik hele samenlevingen zomaar egoïstisch of altruïstisch wil noemen, maar waar de welvaart toeneemt, groeit het rechtsbesef overmatig en krimpt het plichtsbesef.
14. Zoals geloofsextremisten alle ‘heidenen’ verdoemen, zo zijn er atheïsten die geloof afdoen als een mentale ziekte. Ik laat beide groepen sudderen in hun wederzijdse afkeer en beklaag hun stompzinnigheid. Deze mensen zijn niet per se dom, maar psychisch zitten ze gekneld in de afkeer van een overtuiging die ze onder een ander gesternte misschien wel gedeeld zouden hebben.
15. Geloof valt buiten de begrippen wijsheid en domheid. Alleen de interpretatie die we eraan geven, kan voor gelovigen en ongelovigen wijs of dom overkomen. Daarom is geloof tegelijk zo broos en zo sterk, zo onrustig en zo sereen. Oorlog voeren in naam van een godsdienst behoort tot de wreedste domheden die de mens kan begaan, en het gebeurt nog altijd.

Réginald Moreels, Dom: pleidooi tegen onwetendheid, Halewijn, Antwerpen, 2021. Een deel van de opbrengst van het boek gaat naar UNICHIR, een kliniek, opleidingscentrum en apotheek in Beni (Oost-Congo), waarvan Moreels oprichter en bezieler is.