Reimund Bieringer over gehuwde priesters in Tertio
Reimund Bieringer (°1957) is prof nieuwetestamentexegese en coördinator van de onderzoekseenheid Bijbelwetenschap aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven. De Amazonesynode was naar het schijnt de eerste bisschoppensynode in de recente geschiedenis van de rooms-katholieke kerk waar een tweederdemeerderheid voor de priesterwijding van gehuwde mannen stemde, zij het alleen in uitzonderlijke omstandigheden, opent hij in een opiniebijdrage in Tertio van morgen woensdag 26 februari. In zijn postsynodale exhortatie ‘Querida Amazonia’ heeft paus Franciscus geen deuren gesloten. Daarom is verdere reflectie over het verplichte priestercelibaat op zijn plaats, niet alleen in het Amazonegebied, maar wereldwijd.
Elke discussie over het verplichte priestercelibaat moet (dus) uitgaan van het feit dat de rooms-katholieke Kerk nu al veel getrouwde priesters in actieve dienst heeft.
Wie het priesterschap en het huwelijk als onverenigbaar beschouwt, bedoelt daarmee dat het priesterschap en de seksuele handelingen die ook volgens de katholieke leer eigen zijn aan het huwelijk, onverenigbaar zijn, stelt Bieringer. Tegelijkertijd zijn er leden van de rooms-katholieke hiërarchie die enerzijds het verplichte celibaat verdedigen en priesters die gaan trouwen uit het ambt verwijderen, maar anderzijds de ogen sluiten voor priesters die in een quasi-huwelijksrelatie leven. Zij zijn zelfs bereid volgens de officiële richtlijnen van de rooms-katholieke kerk (die sinds twee weken publiekelijk toegankelijk zijn) priesters die vader zijn geworden, onder bepaalde voorwaarden verder het priesterambt te laten uitoefenen. Zijn die vormen van seksualiteitsbeleving voor de leden van de hiërarchie gemakkelijker verenigbaar met het priesterschap dan de beleving van seksualiteit binnen het huwelijk? Priesters die zich schuldig hebben gemaakt aan pornografie of seksueel geweld tegen minderjarigen of volwassenen – dikwijls vrouwelijke religieuzen – hebben in veel gevallen meerdere nieuwe kansen gekregen. Velen zijn nog steeds priester en lid van de rooms-katholieke Kerk. Rijst hier niet de vraag of ‘de Kerk’ het gewelddadige seksuele gedrag van sommige priesters als verenigbaar met het priesterschap beschouwt, ook al werden sommigen wel uit het ambt verwijderd of zelfs gelaïciseerd?
De praktijk van de kerk wekt alvast niet de indruk dat de hiërarchie echt overtuigd is van de noodzaak van volledige seksuele onthouding van haar priesters.
Masker
Voor Bieringer is het duidelijk dat men na Vaticanum II niet langer kan beweren dat een zuiver, heilig leven alleen mogelijk is onder de voorwaarde van volledige seksuele onthouding. De katholieke Kerk verwacht van gehuwde priesters in actieve dienst evenals van celibataire priesters een seksueel zuiver en kuis leven, zij het elk op hun manier. De bedreiging van het priesterschap komt niet van goede en zuivere huwelijken van priesters; integendeel, zij hebben het potentieel om het sacrament van het priesterschap te versterken en te verdiepen.
De werkelijke bedreiging voor het bestaan van het priesterschap komt voort uit criminele praktijken van sommige priesters achter het masker van het ‘celibaat’ en uit het feit dat er niet consequent genoeg tegen wordt opgetreden.
Gehuwd of ongehuwd
En Bieringer besluit: Een heilig, liefdevol, kuis en zuiver beleven van de seksualiteit is volgens Vaticanum II de roeping van elke christen, katholiek en priester, gehuwd of ongehuwd. Net als de hele kerk heeft het priesterschap behoefte aan mensen die zo leven. Anders gezegd: we hebben priesters nodig die hun seksualiteit beleven in respect, verantwoordelijkheid, waardigheid, liefde, tederheid, dialoog, trouw aan hun levensengagement en zonder geweld, sommigen in seksuele onthouding en anderen in een christelijk huwelijk.
