Tertio brengt lijvig dossier over jongeren en geloof

Dit boek is geschreven vanuit zowel pijn als passie, begint het boek Samen Jong van Sabine van der Heijden, Vincenza la Porta, Jan Wolsheimer en Martine Versteeg. Het is de pijn van kerken die vergrijzen, die meer begrafenissen dan doopdiensten hebben en zelfs zo gekrompen zijn dat ze niet langer kunnen voortbestaan. De pijn en het verdriet van de mensen die het gebouw waarin ze getrouwd zijn en waarin geliefden gedoopt zijn, moeten sluiten, en van de mensen die zien dat hun (klein)kinderen het geloof dat voor hen zoveel betekent, niet meer overnemen. De cijfers liegen niet. Toch is het narratief van krimp niet dat van iedere kerkelijke gemeenschap. Wij geloven dat de Kerk potentie heeft. Dat het geloof in Jezus Christus ook voor jonge mensen vandaag zegenrijk is, stellen de auteurs in hun voorwoord. Samen Jong is de geüpdatete Nederlandstalige bewerking van het grootschalige Amerikaanse onderzoek Growing Young uit 2016. Onderzoekers Kara Powell, Jake Mulder en Brad Griffin van het Fuller Youth Institute gingen op zoek naar het geheim van kerken die er wel in slagen een groot aantal jongeren tussen 15 en 29 jaar aan te trekken. Ze onderzochten 259 kerken van zowel protestantse als rooms-katholieke en oosters-orthodoxe signatuur. Tijdens de studie, die zo’n vier jaar in beslag nam, werden diverse deskundigen geraadpleegd. Omdat de Amerikaanse context verschilt van de Europese, bevat de bewerking een aantal accentverschuivingen. Waar Growing Young de indruk wekt dat de kerk vooral moet verjongen, legt Samen Jong het accent op kerk-zijn met alle generaties. Ook benadrukken de auteurs dat kerkopbouw niet tot doel heeft het aantal jongeren te vergroten, maar om steeds meer op Christus te gaan lijken en Hem te vertegenwoordigen in wijk en in wereld. Zowel pijn als passie kunnen verandering in gang zetten.

Verandering is nodig om de gemeenschap van christenen die we kerk noemen, nieuwe wegen te laten vinden.

Raderwerk

Het boek waarschuwt voor een aantal valkuilen. Zo zijn veel christenen geneigd te denken dat het voortbestaan van de Kerk vooral van mensen afhangt. Daarmee laden we een te groot verantwoordelijkheidsgevoel op ons. Matteüs 16, 18 en Psalm 127, 1 benadrukken dat het God is die zijn Kerk bouwt.

Een tweede valkuil is om alle aandacht te laten uitgaan naar de vorm.

Startend als jeugdpredikant ontdekte ik dat mensen denken dat je de zondagse kerkdiensten moet gaan ‘verhippen’ om meer jongeren te bereiken, getuigt Chiel in Samen Jong. Uit het onderzoek komt een ander beeld naar voren. Veeleer dan de vorm telt voor jongeren een bepaalde cultuur. Kerkelijke culturen die jeugdige generaties aanspreken, worden gekenmerkt door zes kernwaarden. Die hangen met elkaar samen, weten Van der Heijden, La Porta, Wolsheimer en Versteeg. Ze zijn als een raderwerk van een machine. De verschillende raderen zetten elkaar in beweging en vormen een geheel. Het middelste wieltje is een gemeenschap waarin Jezus’ boodschap centraal staat. Die onderscheidt kerken van andere groepen en organisaties.

Uniek antwoord

Net zomin als Rome, is de Kerk voor alle generaties in één dag gebouwd. Maar als Samen Jong iets meegeeft, dan is het wel dat inspirerend kerk-zijn een zoektocht is die niet zomaar mag worden opgegeven. Juist in een complexe en individualistische wereld waar veel mensen gebukt gaan onder een gebrek aan zingeving, heeft de Kerk een uniek antwoord te bieden. Niet langer als vanzelfsprekende cultureel-religieuze autoriteit, maar wel degelijk als een hechte gemeenschap waar je werkelijk wordt gezien en gehoord.

• Lees de integrale recensie van het boek ‘Samen Jong’, dat deel uitmaakt van een lijvig dossier 'Jongeren en geloof' van Kelly Keasberry, dat morgen woensdag 14 september verschijnt in Tertio nr. 1.119.
• Voor een gratis proefnummer van of een abonnement op Tertio.