Verslavende middelen vertrappen de waardigheid — paus Franciscus [catechese]

Geliefde broeders en zusters, goedendag!

Vandaag is het de Wereld Dag tegen het misbruik van, en de verboden handel in, verslavende middelen, in het leven geroepen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1987. Het thema is dit jaar: De bewijzen zijn duidelijk: men moet investeren in voorkoming.

De Heilige Johannes Paulus II heeft gesteld: 'Het misbruik van verdovende middelen verarmt elke samenleving waar het gebeurt. Het vermindert de menselijke kracht en de morele weerbaarheid. Het ondermijnt de hogere waarden. Het vernietigt de wil om te leven en bij te dragen aan een betere samenleving‘ (1). Dat is het resultaat van het misbruik en gebruik van verslavende middelen. Laten we tegelijkertijd bewust blijven dat elke verslaafde 'een eigen persoonlijke  geschiedenis heeft, die men moet aanhoren en verstaan, liefhebben en, voor zover mogelijk, genezen en reinigen. (…) Als personen die kinderen van God zijn, hebben zij meer dan ooit een waardigheid'. (2) Allen bezitten een waardigheid. 

Moordenaars

We kunnen hoe dan ook niet voorbijzien aan de bedoelingen en het kwaadaardig optreden van de verspreiders en van de handelaren in verslavende middelen. Dat zijn moordenaars! Paus Benedictus XVI gebruikte strenge woorden bij zijn bezoek aan een genezingsgemeenschap: ‘Aan de handelaren in verdovende middelen zeg ik dat ze moeten nadenken over het kwaad dat zij berokkenen aan een menigte jongeren en volwassenen van alle sociale klassen: God zal hen verantwoording vragen voor wat ze hebben bedreven. De menselijke waardigheid mag op deze wijze niet vertrapt worden’ (3). Verslavende middelen vertrappen de menselijke waardigheid. 

Men vermindert de afhankelijkheid van verslavende middelen niet door het gebruik ervan vrij te maken – dat is inbeelding – zoals werd voorgesteld en al in praktijk wordt gebracht in enige landen. Men maakt vrij en men gebruikt meer. Omdat ik talloze tragische geschiedenissen ken van verslaafden en van hun gezinnen, ben ik ervan overtuigd dat het morele plicht is een eind te maken aan de productie en de verhandeling van deze gevaarlijke stoffen.

Zoveel handelaren des doods – drughandelaars zijn immers handelaren van de dood - worden gedreven door de logica van de macht en van het geld tegen elke prijs. Deze plaag, die geweld veroorzaakt en lijden en dood zaait, eist van de samenleving als geheel een daad van moed. 

Het aanmaken en verhandelen van verslavende stoffen heeft een vernietigende invloed ook op ons gezamenlijk huis. Dat is bijvoorbeeld steeds duidelijker geworden in het Amazone bekken.

Een andere bevoorrechte weg tegen het misbruik en de handel in verslavende stoffen is die van de voorkoming (preventie), die men in praktijk brengt door het bevorderen van meer rechtvaardigheid, door jongeren op te voeden tot waarden die het leven individueel en gemeenschappelijk opbouwen, door wie in moeilijkheden verkeert te begeleiden en door hoop op toekomst te geven. 

Tijdens mijn onderscheiden reizen in vele bisdommen en landen, heb ik verschillende herstelgemeenschappen kunnen bezoeken die door het Evangelie bezield worden. Dat zijn krachtige getuigenissen, vol hoop, door de inzet van priesters, gewijde personen en leken die de parabel van de Barmhartige Samaritaan in praktijk brengen. Ze worden ook gesteund door inspanningen ondernomen door verschillende Bisschoppenconferenties om wetgevingen en goede politiek te bereiken ter behandeling van drugverslaafde mensen en ter voorkoming van deze gesel. 

Bij wijze van voorbeeld verwijs ik hier naar het netwerk La Pastoral Latinoamericano de Acompañamiento y Prevençion de Adicciones (PLAPA). De statuten van dit netwerk zeggen “de afhankelijkheid van alcohol, van psychisch actieve stoffen en andere vormen van afhankelijkheid (pornografie, nieuwe technologieën enz.)… is een probleem dat ons zonder onderscheid treft, los van geografische, sociale, culturele, godsdienstige verschillen en van leeftijd. Ondanks de verschillen…willen we ons organiseren als één gemeenschap: ervaringen, enthousiasme, moeilijkheden delen”. (4)

Ik vernoem verder de Bisschoppen van Zuidelijk Afrika, die in november 2023 een bijeenkomst hebben samengeroepen met als thema: 'Macht geven aan de jongeren als agenten van vrede en hoop.' De vertegenwoordigers van de jongeren die aan die bijeenkomst deelnamen, hebben die vergadering herkend als 'betekenisvolle mijlpaal gericht op een gezonde en actieve jeugd in heel die regio'. Zij hebben bovendien beloofd: 'Wij aanvaarden de rol van ambassadeurs en steunverleners in de strijd tegen het gebruik van verslavende stoffen. We vragen alle jongeren steeds meevoelend te zijn met elkaar'. (5) 

Broosheid en lijden

Geliefde broeders en zusters, ten aanzien van de tragische toestand van de verslaving van miljoenen mensen in de hele wereld, ten aanzien van het schandaal van de productie en de onwettige handel in dergelijke drugs “kunnen wij niet onverschillig zijn. De Heer Jezus heeft halt gehouden, is nabijgekomen, heeft wonden verzorgd. In de stijl van zijn nabijheid zijn ook wij geroepen tot handelen, stil te staan bij situaties van broosheid en lijden, te luisteren naar de kreet van de eenzaamheid en van de angst, te buigen om op te richten en tot nieuw leven te brengen zij die in de slavernij van de drugs vielen” (6). En laten we bidden voor die misdadigers die aan jongeren verslavingsmiddelen geven: het zijn misdadigers, het zijn moordenaars! Laten we voor hun bekering bidden.

Op deze Wereld Dag tegen drugs hernieuwen we als christenen en als kerkelijke gemeenschappen onze inzet van bidden en werken tegen de drugs. Dankjewel!

• Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc

Lees alles van paus Franciscus op Otheo

[1]   Messaggio ai partecipanti alla Conferenza Internazionale di Vienna sull’abuso e il traffico illecito della droga  (4 giugno 1987).
[2]    Discorso partecipanti all'incontro promosso dalla Pontificia Accademia delle Scienze su: “Narcotici: Problemi e soluzioni di questa questione globale”   (24 novembre 2016).
[3]   Discorso alla comunità “Fazenda da Esperança”, Brasile , 12 maggio 2007.
[4]  https://adn.celam.org/wp-content/uploads/2023/09/Carta-a-la-Iglesia-de-….
[5]  https://imbisa.africa/2023/11/21/statement-following-the-imbisa-youth-m…
[6]   Messaggio ai partecipanti al 60 th  Congresso Internazionale dei Tossicologi Forensi  (26 agosto 2023).