Overslaan en naar de inhoud gaan
  • Abonneer nu
  • Ontvang nieuwsbrief
Search form expand icon
  • Inloggen
  • Digitale krant
Mobile menu expand iconMenu
Mobile menu expand iconSluiten
  • Alle thema's
  • Nieuwsoverzicht
  • Ik wil...
    • E-mailnieuwsbrief ontvangen
    • Vieringen op radio en tv (Kerknet) (externe link)
    • Liturgische kalender (Kerknet) (externe link)
    • Online mijn geloof verdiepen
    • Leren bidden
    • Mijn kindje laten dopen
    • Gedoopt worden
    • Trouwen voor de kerk (Kerknet) (externe link)
    • Uitvaart aanvragen
    • Priester worden (Kerknet) (externe link)
    • Seksueel misbruik melden (Kerknet) (externe link)
    • Aanspreekpunt Homoseksualiteit en Geloof (Kerknet) (externe link)
    • Drukwerk voor mijn parochie (Kerknet) (externe link)
    • Microsite op Kerknet starten (Kerknet) (externe link)
  • Kerk in Vlaanderen
    • Bisschoppenconferentie (Kerknet) (externe link)
    • Aartsbisdom Mechelen-Brussel
    • Bisdom Antwerpen (Kerknet) (externe link)
    • Bisdom Brugge
    • Bisdom Gent
    • Bisdom Hasselt
    • Vicariaat Brussel (Kerknet) (externe link)
    • Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen
    • Gezinspastoraal - IDGP (Kerknet) (externe link)
    • Jongerenpastoraal - IJD (Kerknet) (externe link)
    • Roepingenpastoraal (Kerknet) (externe link)
    • Liturgie - ICL (Kerknet) (externe link)
    • Catechese - ICC
    • Religieuzen - URV (Kerknet) (externe link)
    • Vorming - CCV (Kerknet) (externe link)
    • Tertio (Kerknet) (externe link)
    • Alle microsites (Kerknet) (externe link)
  • Abonneer nu
  • Ontvang nieuwsbrief
  • Adresboek (Kerknet) (externe link)
  • Mijn parochie (Kerknet) (externe link)
  • Vieringzoeker (Kerknet) (externe link)
Nieuwsoverzicht
Paus Leo XIV
Video
Audio
Bijbelse vragen
Onze tv-tips
Otheo-quiz
previous
next

Wie was Jezus volgens het historisch onderzoek?

Er zijn gelukkig meer bronnen over de historische figuur Jezus van Nazareth dan over de meeste Romeinse keizers. Maar zijn ze allemaal betrouwbaar?
Voor het correct weergeven van deze inhoud dien je (sociale) content cookies te aanvaarden.

Hoe betrouwbaar zijn de evangeliën als historische documenten?

De vier canonieke evangeliën – Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes – vormen de belangrijkste bronnen over Jezus. Hoewel de evangeliën religieuze documenten zijn met theologische doelen, bevatten ze waarschijnlijk historische kerngegevens over Jezus’ leven en dood.

Historici analyseren hun betrouwbaarheid op basis van:

Datering: 

De evangeliën zijn geschreven tussen circa 65 en 100 n.Chr., enkele decennia na Jezus' dood. Marcus wordt als het oudste evangelie beschouwd, terwijl Johannes het jongste is. De tijdspanne maakt mondelinge overlevering en theologische interpretaties waarschijnlijk.

Onafhankelijke bronnen: 

De "twee-bronnen-theorie" stelt dat Matteüs en Lucas gebaseerd zijn op Marcus en een hypothetische bron, Q, die uitspraken van Jezus zou bevatten. Dit impliceert dat er meerdere tradities over Jezus circuleerden.

Historische criteria: 

Historici hanteren criteria zoals:

 

  • Meervoudige attestatie: Uitspraken of daden van Jezus die in meerdere bronnen voorkomen, hebben meer kans historisch betrouwbaar te zijn.
  • Dissimilariteit: Uitspraken die afwijken van joodse of vroege christelijke tradities, worden als authentieker beschouwd.
  • Contextuele consistentie: Jezus’ woorden en daden moeten passen binnen de sociaal-historische context van het joodse Palestina in de eerste eeuw.

Wie was Jezus?

7 weken gaan we in 7 nieuwsbrieven op zoek naar wie Jezus was. Vanuit 7 verschillende invalshoeken: kunsthistorisch, religieus, hedendaags … Zodat we op het einde een genuanceerd, veelzijdig en verrijkend beeld hebben van een van de meest invloedrijke personen in de geschiedenis: Wie was Jezus? Volgende week: hoe kijken andere religies naar Jezus?

Laat je 7 weken inspireren en bijleren

Dit is verplicht.

Bij inschrijving op de nieuwsbrief ga je automatisch akkoord met onze gebruiksvoorwaarden.

Professor, wat betekent historisch-kritisch onderzoek?

Jezus van Nazareth is een van de meest invloedrijke figuren in de geschiedenis, maar hoeveel kunnen we werkelijk over hem weten? Het historisch-kritisch onderzoek probeert op basis van bronnen en wetenschappelijke methoden vast te stellen wie de historische Jezus was.

En de apocriefe evangeliën dan?

Behalve de 4 canonieke evangeliën zijn er uit de eerste eeuwen van het christendom nog enkele tientallen teksten bewaard die zichzelf aanduiden als evangelie of zo worden genoemd. Voorbeelden zijn het evangelie van Thomas, Maria Magdalena of Judas. Maar er waren ook joods-christelijke evangeliën waarvan fragmenten in de geschriften van de kerkvaders bewaard zijn gebleven.

Soms lijken die enige verwantschap te hebben met de canonieke evangeliën, vaak ook helemaal niet. Zo bestaat er bijvoorbeeld geen vrouwonvriendelijker evangelie als dat van Thomas. En zo was Jezus niet, dat weten we uit andere bronnen.

Wat zijn de geschriften van Qumran?

De Qumran-geschriften, beter bekend als de Dode Zeerollen, zijn een verzameling van duizenden fragmenten en manuscripten die tussen 1947 en 1956 zijn ontdekt in grotten bij Qumran, aan de westelijke oever van de Dode Zee in Israël. Ze vormen een van de belangrijkste archeologische vondsten voor het begrip van het vroege jodendom, het ontstaan van het christendom én de context van Jezus' tijd.

Andere, niet-christelijke bronnen over Jezus

Hoewel de evangeliën de primaire bronnen over Jezus vormen, gelden ze natuurlijk als wat we in historisch onderzoek 'propaganda' noemen. Want ze zijn geschreven door mensen die in hem geloofden. Maar er zijn daarnaast ook niet-christelijke, soms vijandelijke, schrijvers uit de eerste eeuwen die zijn bestaan bevestigen. 

De belangrijkste zijn:

Flavius Josephus (37-100 n.Chr.): Een joodse historicus die in zijn werk Joodse Oudheden tweemaal Jezus noemt. In het zogenaamde Testimonium Flavianum beschrijft hij Jezus als een wijze leraar die wonderen verrichtte en door Pontius Pilatus ter dood werd gebracht. Er is discussie over de authenticiteit van deze passage, omdat christelijke toevoegingen vermoed worden.

Tacitus (circa 56-120 n.Chr.): Een Romeinse geschiedschrijver die in zijn Annalen vermeldt dat keizer Nero de christenen vervolgde en dat hun naam afgeleid was van "Christus," die onder Pontius Pilatus was gekruisigd. Dit is een van de oudste onafhankelijke bevestigingen van Jezus’ bestaan.

Suetonius (circa 69-122 n.Chr.): Een Romeinse biograaf die in zijn werk De Vita Caesarum spreekt over een "Chrestus," die onrust veroorzaakte onder de joden in Rome. Sommige historici denken dat dit een verwijzing naar Jezus kan zijn, maar dit blijft onzeker.

Mara bar Serapion (late 1e of 2e eeuw): Een Syrische stoïcijnse filosoof schreef een brief waarin hij Jezus vergelijkt met Socrates en Pythagoras als een “wijze koning” die door zijn volk werd gedood. Hoewel hij Jezus niet bij naam noemt, wordt algemeen aangenomen dat hij naar hem verwijst.

Deze bronnen bevestigen dat Jezus een historische figuur was, maar ze geven weinig informatie over zijn leven of leer.

Andere religieuze bronnen

Of het nu bronnen zijn die geschreven zijn door volgelingen of niet, er zijn heel wat historisch waardevolle documenten die ons inzicht geven in wie de historische figuur Jezus was. Maar dat doen ook andere religieuze bronnen. Daar gaan we volgende week verder op in.

Lees meer

Doe de Otheo-quiz: ken jij het antwoord op deze 7 vragen? (167)

Elke week schotelt Otheo je 7 quizvragen voor. Ken jij de antwoorden?

God als onrust: Erik Borgman en Erik Galle zoeken naar woorden om het ongrijpbare uit te drukken

'God is steeds groter dan wij ons kunnen voorstellen en kleiner dan wij kunnen zien.' Een theoloog en een priester zoeken verbondenheid in een boek

kompas op hand en cover van het boek 'Op het kompas van de vreugde'

Diepe levensvreugde, niet als doel maar als kompas. Zo inspireert Ignatius tot op vandaag

In zijn boek ‘Op het kompas van de vreugde’ stelt Nikolaas Sintobin Ignatius voor als levensgids. Deze drie gedachten hielden me bezig.

Kolet Janssen.
Eigen kijk

Gevormd en (bijna) volwassen - Kolet Janssen [column]

De kleinzoon van Kolet werd met Hemelvaart gevormd. ‘Vanaf nu telt hij voor de kerk als een volwassene. Dat vindt hij helemaal prima.’

Algemeen
  • Contact opnemen
  • Kerk & Leven digitaal lezen
  • Vacatures bekijken
Klantendienst
  • Abonnement nemen of schenken
  • Krant niet ontvangen
  • Verhuis melden
  • Proefnummer aanvragen
Sociale kanalen
  • Facebook (externe link)
  • Instagram (externe link)
  • Twitter (externe link)
  • YouTube
Liturgische hoogtepunten
  • Advent en Kerstmis
  • Pasen
  • Pinksteren
  • Hemelvaart
  • Allerheiligen en Allerzielen
Bisdommen
  • Aartsbisdom Mechelen-Brussel
  • Bisdom Brugge
  • Bisdom Gent
  • Bisdom Hasselt
  • Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen
© Otheo 2025
  • Gebruiksvoorwaarden
  • Abonnementsvoorwaarden
  • Vacatures
CIM