Kluizenaar voor een week in de bossen van Chimay

Waar vind je eenvoud en heelheid in een complex, druk en versnipperd leven? Een persoonlijk foto- en ervaringsverslag van een retraite.

Sim D'Hertefelt

‘Soyons simples’, geeft zuster Elie-Emmanuel me nog als raad voor ik aan m’n retraite begin: ‘Laten we eenvoudig zijn.’

Ik trek me een midweek terug in de bossen bij Chimay, in een kluis van de kleine zusters van de Fraternité Notre-Dame du désert. 3 zusters leven er als kluizenares-in-gemeenschap. Ze ontvangen er gasten in 14 individuele chalets verspreid over een bos van ruwe berken. De behuizing moedigt inderdaad aan tot eenvoud.

25 vierkante meter lees-, eet-, slaap-, was-, meditatieruimte die voor één persoon past als een tweede huid.

Een houtkachel als verwarming. Gedeeld toilet en stromend water in een hutje op een twintigtal meter van elke chalet. Volledige stilte, op de dagelijkse eucharistieviering na (voor de liefhebbers).

Mijn kluis voor een week © Sim D’Hertefelt

Op de heenweg, langs eindeloze Waalse steenwegen, overvalt de eenzaamheid me. Niet onverwacht en niet onwelkom.

Want is het niet uit verlangen naar eenzaamheid dat je vertrekt op een individuele, stille retraite? Voor een korte onderbreking in je nodig-zijn, een tijdelijke opschorting van de aanspraak die mensen en zelfs dingen op je maken.

Rilke schreef daar mooie zinnen over: Hij had het niet kunnen vertellen, maar als hij de hele dag daarbuiten rondzwierf en zelfs de honden niet mee wilde hebben, dan was dat omdat ook zij van hem hielden; omdat er in hun blikken aandacht was en betrokkenheid, verwachting en bezorgdheid; omdat je ook in hún bijzijn niets kon doen zonder te plezieren of te krenken. (In: De aantekeningen van Malte Laurids Brigge)

Alleen Rilke kan het zo zeggen. Maar je kent de ervaring wel. Ga je niet daarom op reis? Om even de blik te ontvluchten van de vaatwasser en de wasmachine die smeken om geleegd te worden. Stel je dan even de vrijheid van een retraite voor: zelfs genieten is geen must.

In het alleen-zijn, kom je jezelf tegen © Sim D’Hertefelt

Ik herinner me dat het best angstaanjagend kan zijn de eerste keer. Als ik niet meer nodig ben, wie ben ik dan nog?

Het is verleidelijk om je te identificeren met de rollen die je vervult. Als je daar eventjes afstand van neemt, ontdek je diepere lagen van je mens-zijn. Maar voor je daar de vruchten van plukt, ervaar je misschien de leegte van niemand te zijn, of ontdek je in jezelf de kleine kantjes die je zorgvuldig verborgen hield: wrok, verbittering, teleurstelling, woede... Alleen wat aan het licht komt, wordt geheeld.

Minder comfort, meer aandacht © Sim D’Hertefelt

Ik leer leven met twee jerrycans en twee teiltjes in plaats van stromend water.

Dat je water in je teiltje moet gieten voor je je handen inzeept. Dat je de fluitketel op de kachel moet vullen lang voor je je wil wassen. Vreemd hoe dat extra beetje aandacht je blij maakt met de gewone dingen. Thuis ben je alleen maar ongelukkig als er eens geen warm water uit de kraan stroomt.

In het alleen zijn, ervaar ik al-één-zijn. De snippers van mijn versnipperde leven dwarrelen neer, vallen wonderlijk genoeg samen tot één geheel.

Heelheid bewerk je niet op eigen kracht. Je wordt geheeld als je je onmacht en gebrokenheid omarmt en tot rust laat komen op de diepste, dragende en levende grond van je bestaan. Je hart mag dan even schamel zijn als de kluis waarin je verblijft, wie afdaalt in zijn schamelheid vindt vaste grond.