De gouden mond van Johannes Chrysostomus

Beelden gebaseerd op Wikimedia Commons, Rijksmuseum, NordNordWest, TUBS, KDC Nijmegen, UHasselt, Aleteia, Wolfgang Sauber

Meer weten

• Johannes Chrysostomus op Wikipedia
• Ontdek de cursus Leerhuis van de kerkvaders (Gent)
• Paus Benedictus XVI over Johannes Chrysostomus
• Johannes Chrysostomus op Heiligen.net
• Christus beminnen in de armen: verkenning van enkele homilieën van Johannes Chrysostomos, Dom Philippe Vanderheyden (Chevetogne)
• Maak ook kennis met de heilige Hiëronymus van Stridon

Tekst van de video

Limburgse en Antwerpse scholieren kennen Chrysostomos nog wel. Nu ja, kennen? Zo noemen ze tenminste hun 100 dagen- of afzwaaifeest. 

De kerkvader uit de vierde eeuw naar wie het feest is genoemd, zou er op z’n minst de wenkbrauwen bij fronsen. Johannes Chrysostomus is als jonge man een strenge asceet. Jarenlang leeft hij als kluizenaar. Hij schrijft over het innerlijke leven en zou staande de Bijbel vanbuiten hebben geleerd.

Ondanks zijn verlangen naar eenzaamheid kan hij de vraag niet weigeren om in zijn bisdom een taak op te nemen. Eerst wordt hij predikant in Antiochië en later zelfs bisschop van Constantinopel. Het volk houdt van zijn mooie preken. Vandaar zijn bijnaam: gouden mond, chrysos-stomos in het Grieks. 

Hij zet zijn welsprekendheid in voor de armen en tegen misbruik van macht en rijkdom. 

‘Wie koudbloedig aan de hongerige mens voorbij gaat is een moordenaar van zijn broeder.’

‘In plaats van u te ergeren over al deze vluchtelingen in de stad, zoudt gij fier moeten zijn dat ze Antiochië hebben gekozen als plaats van redding en hulp.’

Ook vandaag nog scherpe woorden, denk maar aan die andere kritische vader van de Kerk. 

De geestelijke en wereldlijke machthebbers uit de vierde eeuw spannen samen om Johannes Chrysostomus af te zetten en te verbannen. 

Als hij vanuit zijn ballingsoord in de Kaukasus ontelbare brieven blijft schrijven, verbannen ze hem naar de andere kant van de Zwarte Zee. Op weg daar naartoe sterft hij van ontbering. 

Van Chrysostomus zijn veel teksten bewaard: preken en brieven, maar ook hele verhandelingen over priesterschap, kloosterleven en de liturgie. Hij is nog altijd een geliefde kerkvader voor orthodoxen, katholieken en protestanten. 

Daar moeten we bij vermelden dat er niet alleen goud uit z’n mond kwam. In zijn donderpreken neemt hij behalve de machthebbers ook de Joden op de korrel. Zo heeft hij bijgedragen aan een lange traditie van christelijk antisemitisme. Waar katholieken formeel een punt achter hebben gezet in 1965 tijdens het Tweede Vaticaans Concilie. 

Vond je dit interessant? Deel dit artikel via Facebook of via e-mail.