Overslaan en naar de inhoud gaan
  • Abonneer nu
  • Ontvang nieuwsbrief
Search form expand icon
  • Inloggen
  • Digitale krant
Mobile menu expand iconMenu
Mobile menu expand iconSluiten
  • Alle thema's
  • Nieuwsoverzicht
  • Ik wil...
    • E-mailnieuwsbrief ontvangen
    • Vieringen op radio en tv (Kerknet) (externe link)
    • Liturgische kalender (Kerknet) (externe link)
    • Online mijn geloof verdiepen
    • Leren bidden
    • Mijn kindje laten dopen
    • Gedoopt worden
    • Trouwen voor de kerk (Kerknet) (externe link)
    • Uitvaart aanvragen
    • Priester worden (Kerknet) (externe link)
    • Seksueel misbruik melden (Kerknet) (externe link)
    • Aanspreekpunt Homoseksualiteit en Geloof (Kerknet) (externe link)
    • Drukwerk voor mijn parochie (Kerknet) (externe link)
    • Microsite op Kerknet starten (Kerknet) (externe link)
  • Kerk in Vlaanderen
    • Bisschoppenconferentie (Kerknet) (externe link)
    • Aartsbisdom Mechelen-Brussel
    • Bisdom Antwerpen (Kerknet) (externe link)
    • Bisdom Brugge
    • Bisdom Gent
    • Bisdom Hasselt
    • Vicariaat Brussel (Kerknet) (externe link)
    • Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen
    • Gezinspastoraal - IDGP (Kerknet) (externe link)
    • Jongerenpastoraal - IJD (Kerknet) (externe link)
    • Roepingenpastoraal (Kerknet) (externe link)
    • Liturgie - ICL (Kerknet) (externe link)
    • Catechese - ICC
    • Religieuzen - URV (Kerknet) (externe link)
    • Vorming - CCV (Kerknet) (externe link)
    • Tertio (Kerknet) (externe link)
    • Alle microsites (Kerknet) (externe link)
  • Abonneer nu
  • Ontvang nieuwsbrief
  • Adresboek (Kerknet) (externe link)
  • Mijn parochie (Kerknet) (externe link)
  • Vieringzoeker (Kerknet) (externe link)
Nieuwsoverzicht
Paus Leo XIV
Video
Audio
Bijbelse vragen
Onze tv-tips
Otheo-quiz
previous
next

Heeft God de secularisering gewild?

Een christen kan zich behoorlijk eenzaam voelen in deze areligieuze samenleving. Ontdek waarom Dietrich Bonhoeffer de secularisering toejuicht.

Lieve Wouters

Er komt een tijd waarin je niet meer over God mag spreken, voorspelde de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer. Na zijn dood (opgehangen door de nazi’s in 1945) zette de secularisering inderdaad nog een heel eind verder door. Zodat heel wat christenen zich eenzaam voelen omdat ze zelfs met hun partner niet kunnen uitwisselen over wat hen diep vanbinnen drijft. Toch noemt Bonhoeffer die evolutie goed.

Bonhoeffer

Stoplapgod is dood

Waar zijn wij als christenen mee bezig als we vechten tegen de secularisering, vraagt Bonhoeffer zich af. Willen we terug naar een tijd van onwetendheid en betutteling? Naar een godsdienst die meer met onderdanigheid dan met navolging te maken had?

Onze kosmische babysit is dood. We staan nu op eigen benen en kunnen God ontdekken zoals Hij echt is.

God is niet de almachtige die de gang van het leven naar zijn hand zet. Hij laat zich niet vinden in instituten die alle antwoorden in pacht menen te hebben. Wie zou hen trouwens nog geloven? De stoplapgod, die eeuwenlang diende als verklaring voor al waar de wetenschap nog niet bij kon, heeft afgedaan.

God leeft enkel door mensen

God redt enkel langs het kruis, stelt Bonhoeffer, door zichzelf weg te cijferen. Daarom kiest hij zelf resoluut de kant van de lijdende mens. In zijn tijd betekent dat: de jood die gedeporteerd en uitgeroeid wordt.

Bonhoeffer raadt christenen aan hun leven in te richten alsof God niet bestaat. Hij bedoelt: als een mondige mens, die de volle verantwoordelijkheid opneemt voor zijn keuzes. Klaar om zich te verantwoorden tegenover God.

Voor en met God leven we zonder God. Dietrich Bonhoeffer

Het verschil met andere religies

Bonhoeffer schrijft in een van zijn vele brieven vanuit de cel: Hier ligt het wezenlijke verschil van het christendom. Religie verwijst mensen in hun nood naar Gods macht in de wereld, God als deus ex machina. Maar de Bijbel verwijst de mens naar Gods onmacht en lijden. Alleen de lijdende God kan helpen.

Mensen zijn mondiger. Ze rekenden af met een verkeerde voorstelling van God. Dat maakt de blik vrij voor de God van de Bijbel, die door zijn machteloosheid in de wereld macht en ruimte krijgt.

Leven met een machteloze God

Wat wil het zeggen om te leven met een God die zichzelf wegcijfert?

  • De ontdekking van het higgsdeeltje, ook wel godsdeeltje genoemd, doet de stoplapgod weer eens verder uit het zicht verdwijnen. Mondige christenen hoeven geen bedreiging te zien in de vooruitgang van de wetenschap. En evenmin zijn ze gehecht aan een God die de regie van de wereld in handen houdt.
  • Ooit bepaalde de kerk de richting die een ethisch debat uitging. Dat is niet langer zo. Het Ierse ‘ja’ voor het homohuwelijk in mei deed aartsbisschop Diarmuid Martin van Dublin opmerken dat het tijd was voor een reality check in de kerk.
  • De eenzaamheid die je kan ervaren omdat je alleen staat met je geloof in een areligieuze omgeving, brengt jou dichter bij Christus aan het kruis. In je eenzaamheid ervaar je tegelijk de nabijheid van God. Daar waar God het minst is, daar is hij net het meest.
  • De tijd van goedkope genade (Bonhoeffer) is voorbij. Christen zijn is een ernstig engagement. Dat klinkt misschien zwaar, maar het is tegelijk een mooie uitnodiging. Jezus verwoordt het zo: Mijn juk is zacht en mijn last is licht. Bonhoeffer zag het christendom evolueren van een religie naar een geloof.

Christen en andersdenkende staan naast elkaar

In het gedicht Christen en heiden drukt Bonhoeffer zijn visie poëtisch uit:

Mensen gaan naar God toe in hun nood,
smeken om hulp, vragen om voorspoed, brood,
redding uit ziekte, verlossing uit schuld en dood.
Zo doet elk mens, elk mens, christen en heiden.

Mensen gaan naar God toe in zijn nood,
vinden Hem arm, gehoond, geen onderdak, geen brood,
zien Hem verslonden door zonde, zwakte en dood.
Een christen staat naast God in al zijn lijden.

God gaat tot alle mensen in hun nood,
verzadigt lijven en zielen met zijn brood,
lijdt voor christen en heiden aan ’t kruis de dood,
en vergeeft ze beiden.

Ontdek meer van Dietrich Bonhoeffer

De boeken Verzet en overgave, (externe link)Navolging (externe link)en Een woord voor elke dag(externe link)werden in het Nederlands uitgegeven door Ten Have.

Bekijk hieronder de trailer van de biografische film over het leven van Bonhoeffer Agent of Grace uit 2000.

Voor het correct weergeven van deze inhoud dien je (sociale) content cookies te aanvaarden.
Laatste aanpassing op 19/04/2016 om 17:53

Lees meer

Jonathan Beyaert, pelgrimspastor in Oostakker en Lourdes

Jonathan Beyaert is pelgrimspastor in Oostakker en Lourdes: ‘Een cadeau dat ik wil doorgeven’

Jonathan Beyaert zet zich voltijds in om Oostakker-Lourdes en de bedevaarten naar Lourdes te waarborgen voor toekomstige generaties.

Kolet Janssen.
Eigen kijk

Rookmelders - Kolet Janssen [column]

'Het is veelzeggend dat we de komst van een nieuwe paus eerst aangekondigd krijgen door middel van witte rook'.

‘ Elke dader is iemand die nog meer slachtoffers maakt. Elk slachtoffer is er een te veel. Daar zijn geen excuses voor.’

Bisschoppen Lode Van Hecke en Delville: 'Tachtig jaar na 8 mei 1945. Welke vrede voor vandaag?'

Op 8 mei 2025 vieren we dat de Tweede Wereldoorlog eindigde. Het is onze plicht om te werken aan een vreedzame toekomst.

Algemeen
  • Contact opnemen
  • Kerk & Leven digitaal lezen
  • Vacatures bekijken
Klantendienst
  • Abonnement nemen of schenken
  • Krant niet ontvangen
  • Verhuis melden
  • Proefnummer aanvragen
Sociale kanalen
  • Facebook (externe link)
  • Instagram (externe link)
  • Twitter (externe link)
  • YouTube
Liturgische hoogtepunten
  • Pasen
Bisdommen
  • Aartsbisdom Mechelen-Brussel
  • Bisdom Brugge
  • Bisdom Gent
  • Bisdom Hasselt
  • Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen
© Otheo 2025
  • Gebruiksvoorwaarden
  • Abonnementsvoorwaarden
  • Vacatures
CIM