Met dank aan maestro Degand - standpunt [Lieve Wouters]
Als liefhebber van klassieke muziek valt het me altijd op hoeveel gelijkenissen er zijn tussen de wereld van de klassieke muziek en die van de Kerk, vooral als je kijkt naar het publiek. Het podium mag dan meer maatschappelijke glans hebben dan het altaar, het publiek is even krimpend en grijs. Vijftigers zijn jonkies. Kraaienpootjesgewijs vervaagt het onderscheid met de oudere garde. Radio Klara haalt nog maar 1,2% van het marktaandeel. De overheid vraagt zich af of de financiering moet worden herbekeken.
Gaat het om de vorm of is het de inhoud zelf die jongeren niet boeit? Die vraag kwelt beide werelden.
Initiatieven als Night of the Proms zijn wel succesvol, maar brengen de jeugd niet opnieuw naar de concertzaal. Hooguit heeft ze eens kennisgemaakt met een hoogstandje uit het klassieke repertoire. De vorm dus? Misschien blijft de kloof zo groot door het plechtige karakter van een klassiek concert met zijn do’s en don’ts: niet applaudisseren op het verkeerde moment, geen popcorn op schoot. Dat stoort immers de eigenlijke beleving: uit je eigen emoties en realiteit verdwijnen en in die van een componist duiken. Niet voor een song van twee minuten, maar voor een avond van twee uur.
Diep luisteren om je te laten meevoeren en te laten raken.
Het vergt al bijna een bekering om er alleen nog maar aan te beginnen. En de vonk springt niet altijd over. Soms blijft een voorstelling te steriel, een liturgie te kil of de toehoorder te verstrooid.
Maar hoe magisch en heerlijk is het wanneer het wél gebeurt! Vermits alle luisteraars van Klara gemakkelijk binnen ons lezerspubliek vallen, vermoed ik dat velen onder u naar Maestro Degand (Canvas) keken. Daarin maakt acteur Stefaan Degand zijn kinderdroom waar: de Vierde Symfonie van Brahms dirigeren. Hij kent het werk al sinds zijn kindertijd. Het vergezelde en troostte hem bij het overlijden van zijn vrouw Julie. Wanneer hij aan de topmuzikanten van het Belgian National Orchestra uitlegt welk gevoel hij wil overbrengen in het vierde deel – ‘Je kunt achter de kist van je geliefde lopen, maar ze komt niet meer terug’ – wordt het doodstil.
Als één wezen beweegt het orkest vervolgens met de dirigent mee en creëert zo een transformerend moment.
Opnieuw liggen klassieke muziek en liturgie dan heel dicht bij elkaar. De christelijke traditie heeft daar woorden voor als ‘Heilige Geest’, ‘wonder’, ‘vrede’. Stilte is van wezenlijk belang voor dit soort beleving. Net zoals het gebed ontstaat ook de muziek uit de stilte en keert daarnaar weer. Stilte is muziek in gebed.
Klik in de post hieronder om het bewuste fragment uit het programma te bekijken.
Reageren? Mail naar lieve.wouters@kerk.net