Emmanuel Van Lierde in Tertio: ‘De gewonde God’

Sinds 24 februari krijgen we elke dag in de media beelden te zien van de oorlogsgruwel in Oekraïne. Het wekt gevoelens van verontwaardiging en medeleven op. Gelovigen geven zulke tragedies ook een plaats in hun gebed. Christenen zien in het gelaat van die vluchtende moeders met hun kinderen en van die onschuldige burgerslachtoffers het gelaat van de lijdende Christus. Op Goede Vrijdag zal Oekraïne beslist veelvuldig worden vernoemd in kruiswegmeditaties en voorbeden. Dat hoeft niet te verbazen. Altijd werd de lijdensweg van Jezus verbonden aan actuele voorbeelden van onrecht en onschuldig lijden. Er is het besef dat Christus ook nu wordt gekruisigd waar mensen lijden. Hun verhaal is Zijn verhaal en omgekeerd. Denk bijvoorbeeld aan het bekende getuigenis van Shoah-overlevende Elie Wiesel over de ophanging van twee mannen en een kind in Auschwitz. Omdat het kind te licht weegt, blijft het spartelen aan het touw en stikt het niet. De gevangenen worden verplicht toe te kijken naar die gruwel. Iemand achter Wiesel vraagt: Waar is God in godsnaam? Vanuit zijn binnenste hoort Wiesel een stem antwoorden: Waar Hij is? Daar is Hij, hangend aan die galg.

Geroepen tot verzet

Het passieverhaal blijft zich herhalen, maar het biedt ook troost vanuit het besef dat Jezus Christus zich door Zijn kruisdood voor altijd met het lot van de lijdende mensen heeft verbonden, vanuit de vaste hoop dat God altijd aan de kant van de slachtoffers staat en vanuit het vertrouwen dat Gods liefde sterker is dan alle kwaad. Naast troost gaat er van Jezus’ lijdensverhaal een appel uit om in het verzet te komen tegen onrecht en solidair te zijn met wie lijdt en verdrukt wordt. Dat is uw roeping: ook Christus heeft geleden, om uwentwil, en heeft u daarmee een voorbeeld gegeven. Treed dus in de voetsporen van Hem die geen enkele zonde beging en over wiens lippen geen leugen kwam. Hij werd gehoond en hoonde zelf niet, Hij leed en dreigde niet, luidt het in de eerste Petrusbrief (2, 21-23). Door Jezus’ kruisdood zijn dood, zonde en kwaad de wereld niet uit, integendeel, ze zijn nog altijd omnipresent: mensen sterven nog steeds, we blijven zondigen en het kwaad tiert welig.

Het kruis houdt wel de belofte in dat er een dag komt waarop dood, zonde en kwaad hun greep op de mens zullen verliezen, maar tot het Laatste Oordeel aanbreekt, worden wij als mensen uitgenodigd tot navolging van Christus.

Aanvaarden wij Gods uitgestoken hand? Gaan wij in op Zijn liefdesaanbod? En zijn wij bereid onze medemensen te bejegenen met eenzelfde grenzeloze liefde?

Aanstootgevend

Door de eeuwen heen zijn we gewoon geraakt aan het kruisbeeld. We vergaten wat voor gruwelijke marteldood de Zoon van God stierf. Het kruis is niet meer aanstootgevend, waardoor we er ons niet meer bewust van zijn wat voor een vreemde God het christendom verkondigt. In het onlangs vertaalde boek ‘De gewonde God. Het geheim van Jezus’ lijden’ verheldert theoloog Samuel Wells (1965) de revolutionaire betekenissen van Christus’ kruisdood. Hij ziet vele afgoden sneuvelen aan het kruis. In het christendom is God geen oorlogszuchtige koning, afstandelijke rechter of almachtige albeheerser.

Het kruis toont een andere God: een naakte, kwetsbare God die zich helemaal aan ons wil overgeven.

Volgens Wells is het de bedoeling dat het kruis vragen oproept over God: kan dat nietige, gebroken lichaam wel het lichaam van God zijn? Kunnen wij Hem herkennen in de wonden?

Revolutionair

Hadden we mogen kiezen, dan kozen we een andere Jezus: een Jezus die van het kruis was afgekomen, die de macht in handen nam in plaats van Zijn leven in de handen van anderen te leggen. Maar de Zoon van God kwam niet van het kruis, Hij ging uit liefde voor ons tot het uiterste. Zijn kruis toont volgens Wells een liefde die volhoudt en niet opgeeft. Dit is niet de God die we willen, maar wel de God die we nodig hebben. Oog in oog met lijden en zonde hebben we liefde nodig, schrijft de voorganger van Saint-Martin-in-the-Fields in Londen. Het kruis toont die God-met-ons die er altijd voor ons is. Die meelijdende God nodigt ons uit tot een volstrekt nieuw leven vanuit kwetsbaarheid en dienstbaarheid.

Kiezen voor onvoorwaardelijke liefde en mateloze gastvrijheid is niet dwaas of zwak, maar revolutionair. Emmanuel Van Lierde

• Dit 'Standpunt' van hoofdredacteur Emmanuel Van Lierde verschijnt morgen woensdag 13 april in het paasnummer (nr. 1.157) van Tertio.
• Voor een gratis proefnummer van of een abonnement op Tertio.