'Kom!' - De Heilige Geest en de christelijke hoop - paus Franciscus [catechese]

We zijn aan het einde gekomen van onze catecheses over de Heilige Geest en de Kerk. Deze laatste overweging gaat onder de titel die gegeven werd aan de hele cyclus., m.a.w. “De Geest en de Bruid. De Heilige Geest leidt het volk van God naar Jezus, onze hoop”. Deze titel verwijst naar een van de laatste verzen van Bijbel, in het Boek van de Openbaring, wordt gezegd: “Kom” (Op. 22,17). Tot wie is deze uitnodiging gericht? Zij is gericht tot de verrezen Christus. Inderdaad, zowel de Heilige Paulus (cfr  1 Kor 16,22) als de Didachè, een geschrift uit de tijd van de Apostelen, getuigen dat in de liturgische bijeenkomsten van de eerste christenen in het Aramees de kreet weerklonk: “Marana tha!” wat precies betekent: “Kom Heer!”. Een gebed tot Christus dat Hij zou komen.
 

In die oudste periode had die aanroeping een context die we vandaag eschatologisch zouden noemen. Er werd uitdrukking gegeven aan de vurige verwachting van de glorievolle terugkeer van de Heer. Die kreet en de verwachting die hij uitdrukt zijn nooit uitgedoofd in de Kerk. Tot op vandaag, in de Mis, onmiddellijk na de consecratie, uitdrukking van de dood en verrijzenis van Christus, weerklinkt “wij belijden tot Gij wederkeert” De Kerk leeft in de verwachting van de komst van de Heer. 

Deze verwachting van de laatste komst van Christus is niet de enige gebleven. Daaraan werd ook de verwachting gekoppeld van zijn voortdurende komst in de huidige situatie van de pelgrimerende Kerk. Het is vooral aan deze komst dat de Kerk denkt wanneer zij, bewogen door de Heilige Geest, tot Jezus roept: “Kom!”

Er heeft zich een betekenisvolle verandering – of beter, een ontwikkeling – voorgedaan wat betreft de kreet “Kom!”, “Kom, Heer!” Deze wordt gewoonlijk niet alleen tot Christus gericht, maar ook tot de Heilige Geest zelf! Diegene die roept is tevens diegene die geroepen wordt. “Kom!” is de aanroeping waarmee haast alle hymnen en gebeden van de Kerk beginnen die gericht worden tot de Heilige Geest: “Kom, Schepper Geest zeggen we in het Veni Creator, en ”Kom, Heilige Geest”, “Veni Sancte Spiritus”, in de sequentie van Pinksteren; en zo ook in talloze andere gebeden.. En het is juist dat het zo gebeurt, want, na de verrijzenis, is de Heilige Geest de ware “alter ego” van Christus, Hij is het die Hem vervangt, die Hem aanwezig en werkzaam in de Kerk brengt. Hij is het die “wat komen gaat, zal meedelen” (cfr Joh 16,13) en Hij doet dat verlangen en verwachten. Ziedaar de reden waarom Christus en de Geest onafscheidelijk zijn, ook in de heilsgeschiedenis. De Heilige Geest is de steeds borrelende bron van de christelijke hoop. De Heilige Paulus heeft ons deze kostbare woorden nagelaten:

Als de Kerk een boot is dan is de Heilige Geest het zeil dat haar voortstuwt en haar doet verder gaan op de zee van de geschiedenis, vandaag zoals in het verleden! Hoop is geen leeg woord, of een vaag verlangen van ons dat de zaken goed zouden lopen. De hoop is een zekerheid, want zij steunt op de trouw van God aan zijn beloften .Daarom wordt zij een goddelijke deugd genoemd: zij wordt door God ingestort en heeft God als waarborg.. Het is geen lijdzame deugd die zich beperkt tot het gebeuren der dingen. Het is een hoogst actieve deugd die de dingen helpt gebeuren. Iemand, die gestreden heeft voor de bevrijding van de armen, heeft deze woorden geschreven: “De Heilige Geest is de oorsprong van de kreet der armen. Hij is de kracht die geschonken is aan de machtelozen. Hij leidt de strijd voor de bevrijding en voor de totale verwerkelijking van het volk der verdrukten” (1).

De christen kan niet tevreden zijn met het hebben van hoop; hij moet ook hoop uitstralen, zaaier van hoop zijn. Het is het mooiste geschenk dat de Kerk kan geven aan de gehele mensheid, vooral op ogenblikken dat alles lijkt te wijzen in de richting van het strijken der zeilen.

De apostel Petrus spoorde de eerste christenen aan met deze woorden: “Heilig in uw hart Christus als de Heer, altijd bereid tot verantwoording aan ieder die rekenschap vraagt van de hoop die in u leeft.” Hij voegde er deze aansporing aan toe: “ Maar doe het met zachtmoedigheid en respect” (1 Pe 3,15-16). En dat omwille van het feit dat niet zozeer de kracht van de argumenten mensen overtuigt als wel de liefde wij erin leggen. Dat is de eerste en meest werkdadige vorm avn evangelisatie. En dat is voor iedereen mogelijk. Geliefde broeders en zusters, moge de Geest ons steeds bijstaan, ons altijd over te “geven aan de hoop door de kracht van de Heilige Geest”!
_________________________________
[1] J. Comblin, Spirito Santo e liberazione, Assisi 1989, 236.

Vertaald uit het Italiaans door Marcel De Pauw msc