Lessen van een missionaris

Schilderij in de Heilig Hartkerk vertelt het verhaal van de kerstening van Antwerpen

Verborgen achter de preekstoel van de Heilig Hartkerk in Antwerpen hangt een opmerkelijk kunstwerk van de hand van Pieter Franciscus Dierckx. Vijf meter breed kreeg het als titel mee Sint-Willibrordus het evangelie verkondigend aan de oeverbewoners der Schelde omtrent het jaar 700. Het schilderij, afgewerkt in 1939, betekent het einde van de Antwerpse historieschilderkunst waartoe grote namen als Nicaise De Keyser en Karel Verlat behoren. Het werk van Dierckx, in tegenstelling tot vele andere werken in de Antwerpse historische kerken geen altaarstuk, was oorspronkelijk bestemd voor de Sint-Willibrorduskerk in de Kerkstraat, maar verzeilde uiteindelijk in de Heilig Hartkerk.
Willibrordus was een Engelse monnik en missionaris uit Northumbria die leefde van 658 tot 739. Op het einde van de zevende eeuw reisde hij met twaalf gezellen naar het vasteland om er rondtrekkend het evangelie te verkondigen. Hij kerstende een gebied van Friesland tot het huidige groothertogdom Luxemburg, waar hij de abdij van Echternach stichtte. Het leverde hem de bijnamen apostel der Friezen en apostel van de Lage Landen op.
„In 690 kwam Willibrordus ergens aan de Scheldemonding aan land”, vertelt historicus en journalist van Kerk & leven Erik De Smet. „Weinigen beseffen dat het zeven eeuwen duurde vooraleer het christendom aansloeg in wat tegenwoordig Antwerpen heet. Twee eeuwen eerder had de Frankische koning Clovis het christelijk geloof aangenomen, maar de Franken in het noorden van zijn rijk zagen dat geloof niet echt zitten. Voorgangers van Willibrordus merkten dat de bekering van de heidenen geen eenvoudige klus was.”
Aan de hand van het doek verhaalt Erik De Smet de geschiedenis van de evangelisatie van Antwerpen. Wat vertelt de apostel van de Lage Landen aan zijn publiek? Waarom lijken de mensen op het schilderij zo geboeid door zijn verhaal? De Smet geeft ook aan wat we vandaag van Willibrordus kunnen leren over evangelisatie en verkondiging in een tijd van secularisatie en van culturele en levensbeschouwelijke diversiteit. (fc)

De lezing van Erik De Smet vindt plaats op woensdag 31 januari om 19.30 uur in de Heilig Hartkerk, Lange Beeldekensstraat 20 in Antwerpen.