Marnix Peeters: ‘Ga gewoon eens af en toe terug naar de mis’

In zijn romans laat hij zijn verbeelding graag de rauwe kant opgaan, maar persoonlijk is Marnix Peeters veeleer iemand die de stilte opzoekt. Dat doet hij bij voorkeur in de natuur en de primitieve omgeving van zijn winterhuis in de Pyreneeën, waar hij het leven deelt met Jana en hond Boef. Maar ook geregeld in een kerk. Toch was een kerstverhaal schrijven, een opdracht die hij niet had zien aankomen.

Waarom heb je toegezegd voor het kerstverhaal?

Marnix Peeters • Normaal doe ik zoiets niet , maar ik ben een heel emotionele schrijver. Als ik ‘ja’ zeg, zit ik ‘s nachts om 3 uur al een aanzet te bedenken. En dan ben ik vaak zo meegesleept dat ik de volgende nacht doorwerk om te weten hoe het verhaal verder gaat. Het is een mengsel van ongerustheid – gaat het wel lukken? – en enthousiasme. Dus voor ik het wist, stond er al iets op papier.

Hoe vier jij Kerstmis?

Zo weinig mogelijk. Ik hou niet van groepsdruk. Op zolder staat een plastic kerstboompje met heel veel muizen erin. Van toen ik nog dacht de dingen te moeten doen zoals vroeger thuis. Gisteren ging ik een schop halen in een tuincentrum in Perpignan (Marnix overwintert met zijn vrouw Jana en hond Boef in de Pyreneeën, ndr.). Over kerstspullen! En iedereen die op hetzelfde moment hetzelfde wil kopen! We worden echt geen betere mensen naar Kerstmis toe.

Het is best moeilijk je daaraan te onttrekken. Geef mij maar de rust van de natuur. Al doe ik op kerstavond wel iets speciaals in de pot. En kroketten in de oven.

Hoort er ook een kerkbezoek bij?

Mogelijk, maar ik zit niet op Kerstmis te wachten om eens naar de mis te gaan, net zoals ik niet op Valentijn wacht om mijn vrouw te verrassen. 

Wat doet een misviering of kerkbezoek met jou?

Ik ging voor het eerst terug naar de kerk na een cafébezoek met de Amerikaanse zanger Bob Mould. Toen hij de klokken van de kathedraal hoorde, stond hij op om naar de mis te gaan. Even later zat ik naast een oude punker in de kerk. Achteraf hadden we nog een goed gesprek over het belang van rituelen, en dat het niet zo onverstandig is om rustpunten in te bouwen, ook los van godsdienst.

Ik ben de proef op de som gaan nemen en af en toe in het halfduister bij een kaars in de kathedraal gaan zitten.

Een intimiderende ervaring – die grote kerk, die stilte – maar ook zalig. Waarom doen niet meer mensen dat?, vroeg ik me verbaasd af. In de mis ontroerde mij de vredeswens het meest. Ik herinner me niet dat we dat vroeger in Beverlo, waar ik destijds misdienaar was, ook zo deden. Sommige mensen gingen de hele rij af om handen te schudden. Hoe mooi! Na enkele weken en maanden moest ik Bob gelijk geven. Collectieve rituelen doen iets me je.

Toen ik verhuisde naar de Oostkantons, maakte ik kennis met een dorpsreligiositeit die ik zelfs als kind niet meer gekend had. Bij een begrafenis van een oude man werd zijn lichaam uit de woning naar de kerk gehaald onder het zingen van psalmen die de mensen uit het hoofd kenden!

Opeens snapte ik de betekenis van religie: het is het gezamenlijk naar de hemel stuwen van de ziel.

Door Kerk en geloof af te stoten zijn we er niet per se op vooruitgegaan. We zijn in onvoorstelbaar tempo gematerialiseerd. Ikzelf ook, hoor. Maar de meubelboulevard, TikTok en de buitenkeuken gaan ons niet redden. Je voelt dat dit allemaal nergens heen leidt. Alles wat we doen om dat deeltje spiritualiteit te vervangen! Ga gewoon eens een keer in de maand terug naar de mis.

Hoe kijk je terug op het afgelopen jaar?

Ik heb geprobeerd een beetje weg te kijken van de wereld. Niet dat ik niet verontrust wil worden, maar omdat ik op persoonlijk vlak al uit een dip aan het kruipen ben. Ik reken mij tot de meest gelukkige en bevoorrechte mensen, maar dat geluk kreeg wel een reset onlangs en dat was niet makkelijk.

Het leven is een elastiek. Op je 18de ren je weg, maar ooit word je terug naar je oorspronkelijke bedding geslingerd.

En die bedding was niet gezond. Na de dood van moeder vijf jaar geleden, bleek dat zij het laatste stukje cement was dat ons als gezin bijeen hield. Mijn vader werd vorig jaar opgenomen in een rusthuis. Zijn levenskwaliteit is fel achteruit gegaan. We hadden altijd een troebele relatie en dat is niet uitgesproken geraakt. Hij heeft elk gesprek afgeblokt. En nu kan het niet meer.

Maar tegelijk was 2023 een topjaar, want ik heb me verzoend met de situatie. Ik dacht de voorbije dertig jaar dat ik op weg was naar rust, maar eigenlijk zocht ik vooral plaatsen op waar de zon scheen.

Om echt rust te vinden, moet je door de turbulentie heen.

Je moet niets uit de weg gaan, wijsheid tanken, diep nadenken, het duister ingaan. Dat pad heb ik eindelijk gevonden. Ik kan nu op een soepelere manier met het verleden omgaan. Ik draai alles naar de zon.

Lees het kerstverhaal van Marnix Peeters.