Misschien schuilt er wel een profeet in u?

In deze rubriek reageert een deskundige gast op een vraag of stelling. Deze week luidt de vraag: zijn er vandaag nog profeten?

De Bijbel geeft geen definitie van ‘profeet’, wel tientallen voorbeelden. Volgens exegeet Paul Kevers is een Bijbelse profeet een woordvoerder van God, die een bericht van God krijgt, de wereld door Gods ogen bekijkt en uiteindelijk die boodschap verkondigt in de hoop dat de mensen tot inkeer komen. De profeet Natan brengt koning David tot inkeer na zijn overspeligheid. Jona trekt naar Nineve omdat de mensen zich slecht gedragen. Soms is het onrecht zo erg dat de profeet onheil aankondigt als straf van God. Zeker tijdens de Babylonische ballingschap klonken ook heilsboodschappen: „Bekeer u en het zal u goed gaan.” Bijna altijd gaat het erom dat Gods geboden niet worden nageleefd, de mensen niet meer in Hem geloven of de sociale onrechtvaardigheid de pan uit swingt.
Ook Jezus was een profeet. Hij riep het volk op tot bekering en kaartte aan dat de religieuze machthebbers te veel bezig waren met regeltjes en eigen macht. Denk maar aan de parabel van de barmhartige Samaritaan, waarin de priester niet omziet naar de man in nood. Of aan Jezus’ reiniging van de tempel, waarbij Hij de marktkramers verjaagt. Hij spreekt ook in visioenen: wie zorg draagt voor zijn naaste en de meest kwetsbare, komt terecht in het Rijk der Hemelen.
Wanneer iemand ons vandaag zou komen vertellen dat God hem of haar heeft toegesproken, zouden we wellicht raar opkijken. Toch zijn er ook nu nog mensen die onrecht en alles wat ingaat tegen Gods wil zien en aankaarten. De Heilige Geest inspireert ook vandaag nog, en niet enkel katholieken. Volgens exegeet Antoon Schoors kiest een hedendaagse profeet partij, vanuit God, voor een betere wereld. Een profeet gaat daarbij de controverse niet uit de weg, stelt dingen aan de kaak die we misschien [node:field_streamers:0] liever niet horen. Toch is niet alle kritiek ook profetisch. Vraag is: spreekt men uit eigenbelang of vanuit het algemeen belang, Gods belang?
Onze samenleving heeft vast en zeker profeten nodig, want er is nog veel onrechtvaardigheid. De heilige Oscar Romero is bekend omdat hij de onderdrukking van de militaire dictatuur in El Salvador aanklaagde. Ik denk ook aan Malala Yousafzai, omdat ze in Pakistan opkwam voor het recht van meisjes om naar school te gaan. Ze werd ervoor neergeschoten door de Taliban. Mensen als Rutger Bregman pleiten voor een kleinere kloof tussen arm en rijk. Dirk De Wachter klaagt de ziekten van onze samenleving aan, allereerste de grote prestatiedrang.
Naast individuen geloof ik dat vandaag ook bewegingen een profetische stem vertolken. Denk maar aan de jongeren die op straat kwamen voor een beter klimaatbeleid. Of de beweging Black Lives Matter, die zich inzet voor minder discriminatie. Heel wat bewegingen, ook kerkelijke, komen op voor de migranten. Ze beoefenen niet enkel de werken van barmhartigheid, maar roepen profetisch op tot een andere manier van leven.
Ook de Kerk heeft nood aan profeten. Slachtoffers die misbruik aankaarten, vervullen die rol. Eén van hen, Juan Carlos Cruz uit Chili, bracht zelfs paus Franciscus tot inkeer op dat punt. Die laatste is in diverse opzichten zelf ook een profeet. Hij pleit voor hervormingen in de Kerk, is kritisch voor de curie en roept op tot een andere levensstijl met aandacht voor de aarde en de kwetsbaren. Hij roept ons op tot broederschap over religieuze grenzen heen. Bovenal roept hij alle gelovigen op profeten te zijn. Niet om te klagen over wat slecht gaat in ons leven, maar om ons ego aan de kant te schuiven en op te komen voor de meest kwetsbaren. Als dat geen mooie uitdaging is voor u en mij, deze vasten.

Lees ook de bijdrage op Kerknet, doe mee aan onze wedstrijd en maak kans op een duoticket voor het nieuwe bezoekerscentrum van de Sint-Baafskathedraal in Gent op www.kerknet.be/doortocht.