Nieuwe hoop voor Tweestromenland

Historische reis van paus Franciscus moet interreligieuze dialoog aanmoedigen in Irak

Voor het eerst in de hedendaagse geschiedenis bezoekt een paus Irak. Paus Franciscus landt op vrijdag 5 maart op de internationale luchthaven van de hoofdstad Bagdad, voor een vierdaags bezoek aan het Tweestromenland. Op het programma staan gebedsdiensten en ontmoetingen met de vertegenwoordigers van diverse religieuze gemeenschappen, alsook met de politieke leiders van het door oorlog verscheurde land.
Johannes-Paulus II, ongetwijfeld de meest bereisde paus in de geschiedenis, maakte geen geheim van zijn wens ooit Irak te bezoeken. Hij had zelfs concrete plannen in die richting in 1999, maar door de toenemende spanningen in de regio toen kon dat bezoek niet plaatsvinden. Op 20 maart 2003 lanceerden dan de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk de War on Terror tegen Irak, overigens prompt veroordeeld door Rome. Irak bleef politiek instabiel en christenen kregen het er hard te verduren toen terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) in 2014 de macht greep in het noordwesten. Paus Franciscus is dan ook vastbesloten te doen waar zijn Poolse voorganger niet in slaagde, afreizen naar het Tweestromenland met een boodschap van vrede.
De paus geeft daarmee gehoor aan de al lang uitstaande uitnodiging van Louis Raphaël I Sako, patriarch van Babylon van de Chaldeeërs van de Chaldeeuws-katholieke Kerk, die in 2018 kardinaal in de rooms-katholieke Kerk werd gecreëerd. De Chaldeeuws-katholieke Kerk behoort tot de oosters-katholieke Kerken en vindt haar oorsprong in het zestiende-eeuwse Irak, toen ze zich afscheurde van het nestoriaanse patriarchaat en ze zich aansloot bij de Kerk van Rome. Vandaag telt Irak nog zo’n 300.000 christenen, de meerderheid Chaldeeuws-katholieken. Onder hen overigens heel wat ontheemden, die in 2014 hun huizen verlieten onder dwang van IS. Daarmee kwam een einde aan 1.800 jaar christelijke aanwezigheid in het noordwesten van Irak.
„Dat paus [node:field_streamers:0] Franciscus ervoor kiest naar Irak te reizen, typeert zijn voluntarisme”, zegt Jan De Volder van de faculteit theologie en religiewetenschappen aan de KU Leuven, die zich toelegt op de interreligieuze dialoog en op de rol van Kerken en godsdiensten in conflicten. „Daarenboven bevestigt het de mogelijke heropstanding van de regio. Kerken en kathedralen worden heropgebouwd na de verwoestende passage van IS. De komst van de paus kun je dan ook beschouwen als een zwaluw die de lente aankondigt. Er is een positieve dynamiek begonnen. Het samenleven van diverse geloofsovertuigingen kenmerkte die streek eeuwenlang en bijgevolg is de paus een terechte pleitbezorger van de vreedzame samenleving in Irak.”
Om het verlangen naar vreedzame samenleving en interreligieuze dialoog kracht bij te zetten, wordt paus Franciscus ontvangen door grootayatollah Sajjid Ali al-Hoesseini al-Sistani, de belangrijkste sjiitische geestelijke leider in Irak, en door Nêçîrvan Îdrîs Barzanî, de president van de autonome regio Koerdistan. Waarnemers kijken uit naar de gevolgen van het pauselijke bezoek aan Irak. Paus Franciscus ondertekende aan het einde van vorige bezoeken aan Arabische landen immers belangwekkende documenten die de vrede in de regio moeten bestendigen. Zo zette hij bij een bezoek aan de Verenigde Arabische Emiraten in 2019 zijn handtekening onder het Document over menselijke broederschap voor wereldvrede en samenleven, samen met de imam van Al-Azjar, sjeik Ahmed al-Tayeb, die door veel moslims wordt beschouwd als een gezaghebbende stem in de soennitische islam. Patriarch Louis Sako hoopt alvast dat grootayatollah Ali al-Sistani hetzelfde document ondertekent op dag twee van het pauselijke bezoek. Dat is geen ondenkbare verwachting, aangezien de paus „Jullie zijn allemaal broers”, ontleend aan het evangelie volgens Mattheus, koos als reismotto van zijn bezoek aan Irak.

Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be