Notker Wolf: ‘Ik druk me uit met muziek, ook in gebed’
Hij is 75 maar reist de wereld rond. Hij vertegenwoordigt 24.000 religieuzen in 800 kloosters en abdijen, maar treedt nog altijd als rockgitarist op met zijn eigen band. In zijn boek Waarop wachten wij. Een monnik klaagt het Avondland aan (Lannoo, 2008) oefent hij scherpe kritiek uit op de westerse samenleving, maar toch heeft hij sympathie voor de mensen die haar maken tot wat ze is. Notker Wolf verbaast op vele manieren. We ontmoeten hem in de abdij van Dendermonde.
Werd je muzikale ambitie altijd gewaardeerd door je medebroeders?
Notker Wolf • 6 jaar na mijn wijding merkte een oudere broeder op: Vroeger hoorde ik altijd muziek als ik voorbij je kamer kwam. Nu is het hier zo stil als op een kerkhof. Ik legde uit dat ik er geen tijd meer voor had. Zoals vele benedictijnerabdijen hadden ook wij een grote school en daar ging het grootste deel van mijn tijd naartoe. De broeder spoorde me aan weer muziek te spelen: Het doet onze gemeenschap goed, zei hij.
Muziek is de manier waarop ik me uitdruk, ook in gebed. Ook engelen zingen, alleen duivels doen dat niet.
Er zijn broeders die enkel Mozart en Bach kunnen waarderen, maar dat is hun probleem. Niet het soort muziek dat je speelt, is van belang, als ze maar goed is. En muziek is goed als ze gemeenschap sticht. Sindsdien speel ik dus weer, ook in een rockband.
Hoe is dat precies gekomen?
Notker Wolf • Op een dag vroegen enkele leerlingen van onze school of ik mee wou spelen in hun band. Waarom niet, dacht ik? Het is een manier om bij hen te zijn en hun zorgen en vreugde te delen. Toen ik abt werd van mijn congregatie – ik was toen nog maar 37 jaar – bleef ik les geven, en muziek spelen. In 2000 werd ik abt-primaat en sindsdien ben ik meer in Rome, maar we treden nog altijd samen op. Intussen hebben we samen veel lief en leed gedeeld.
Als monnik treed je terug uit de wereld om je te concentreren op het innerlijke leven. Het zou een gesloten wereld kunnen lijken. Geenszins in jouw geval.
Notker Wolf • Het eerste kindje van de bassist werd geboren met een dubbele hazenlip. Twee jaar lang onderging het allerhande operaties. Na het zoveelste onderzoek bleek het kindje ook nog eens leukemie te hebben. Kun je je voorstellen wat dat voor jonge ouders betekent? Op een avond zaten ze er helemaal onderdoor en vroegen of ik kon langskomen in het hospitaal, 300 km verderop. Ik ben in mijn wagen gestapt en erheen gereden. Om ’s morgens weer stipt in het koorgebed aanwezig te zijn. Dat is de zogenaamde vlucht uit de werkelijkheid van religieuzen.
Spoor je andere religieuzen aan om ook meer naar buiten te treden?
Notker Wolf • Iedereen moet zich op zijn manier en met zijn eigen talenten ontwikkelen naar God en naar de mensen. Een monnik is altijd deel van een gemeenschap met een eigen geschiedenis en eigen opdrachten. Het benedictijnenklooster in Sankt Ottilien (Beieren) waar ik op mijn 21ste intrad, was actief in het onderwijs en in de missie. We stichtten onder meer kloosters in China en India.
Terwijl velen zich suf piekeren hoe ze het evangelie moeten doorgeven in deze samenleving, hangen de mensen aan jouw lippen. Hoe doe je dat?
Notker Wolf • We moeten genezen worden van 1 grote ziekte: we nemen onszelf veel te ernstig.
We moeten stoppen met er te willen zijn voor de mensen. Laat ons beginnen er te zijn mét hen.
Hoeveel kloosters zouden er nog zijn zonder de financiële hulp van buitenaf? We moeten de samenleving dus ook dankbaar zijn en ons er niet voor afsluiten. Natuurlijk, een klooster heeft zijn leven binnenin. Maar we zijn niet meer dan pelgrims, net als diegenen die af en toe herbronning zoeken bij ons en die we mee ondersteunen waar we kunnen.
Mijn kracht ligt in het koorgebed. In het samen zingen van het koorgebed kom ik tot de wortel van mijn bestaan. Ik snap niet hoe mensen de liefde voor God kunnen scheiden van de liefde voor mensen. Hoe meer ik God liefheb, hoe meer Hij me de mensen toont.
Ik denk dat ik de mensen gewoon graag zie.
Het christelijke erfgoed verdampt zienderogen. Wat hoop je dat mensen over 30 jaar daarvan nog kennen?
Notker Wolf • Toen ze me als kind het verhaal van Daniël in de leeuwenkuil vertelden, onthield ik 2 dingen:
- God berschermt je.
- Je moet eerlijk zijn.
Van de ontrouwe David leerde ik dat het in het leven wel eens fout kan gaan, maar dat God zich laat verzoenen. Zulke mooie verhalen staan er in de Bijbel. Stuk voor stuk wijze levenslessen. Ik begrijp dan ook niet dat sommigen op school de godsdienstles zouden willen vervangen door levensbeschouwing. Maar ik zie de toekomst toch niet zo pessimistisch in.
Zie je dan al een nieuw Pinksteren voor christenen het Westen?
Notker Wolf • Ik zie het voortdurend pinksteren. Zelfs in onze statistische nood zie ik de heilige Geest werken. Denk aan de barok en de protserigheid die ermee gepaard ging. De ommekeer is nog altijd niet helemaal gebeurd. De ambtskerk gaat nog altijd de volkskerk vooraf, terwijl christenen toch mondig genoeg zijn.
Hoe christenen onderling met elkaar omgaan, dat zal de hoofdrol spelen in de toekomst van de kerk.
Het woord van Christus moet daarbij voor ons de enige maatstaf zijn.
Zijn elektrische gitaar heeft Notker Wolf niet bij deze keer, maar wel zijn dwarsfluit. Of hij ze even uit de doos wil halen voor de foto? De abtprimaat zet meteen een klassiek deuntje aan. Hij draait nog vriendelijk naar de camera ook en besluit dan: Nu heb je wel exclusief materiaal.