Réginald Moreels • De postmoderne mens is overmatig ik-bewust. We zijn gewoon om vanuit onszelf te denken: wat vind ík belang- rijk? Wat zijn míjn behoeftes en wensen? Dat maakt samenleven moeilijk. De permanente frustratie van niet helemaal begrepen of gevolgd te worden, brengt wantrouwen in de instellingen met zich mee. Dat verklaart ook voor een stuk de crisis van democratie.
Engagement doet je loskomen van die ik-gerichtheid.
Het brengt je in aanraking met de ander, ook met hoofdletter.
Hoezo, ook met hoofdletter?
Je wordt wie je bent in de ontmoeting met anderen. Bij uitstek door de ontmoeting met God, geïncarneerd in Jezus Christus. Als gelovige ga ik een engagement met Hem aan en boetseer ik mijn persoonlijkheid vanuit de confrontatie met Jezus en wat Hij ons voorgehouden heeft. Dat blijft een ongelooflijke uitdaging. Persoonlijk worstel ik nog veel met zijn opdracht om je vijanden lief te hebben en te vergeven. Wie dat kan, bereikt het toppunt van het menselijk potentieel in mijn ogen.
Welk publiek hoopt u met het boek te bereiken?
Meest van al hoop ik dat leerkrachten ermee aan de slag gaan. Ik denk dat jonge mensen er veel aan kunnen hebben. Dat maak ik toch op uit de vele mails die ik krijg, vaak van mensen die ook een woestijntocht meegemaakt hebben zoals ik.
Zelfs aan het pompstation werd ik laatst nog aangesproken. Dat zijn vaak indringende gesprekken, waar ik graag tijd voor maak.
Als staatssecretaris van ontwikkelingssamenwerking maakte ik er ook een punt van om op scholen te gaan spreken. En niet alleen in een verkiezingsperiode!
Er bestaat geen engagement zonder revolte, schrijft u. Waarom?
Omdat engagement zonder revolte niet meer is dan liefdadigheid. Je moet verontwaardigd zijn over het onrecht dat je ertoe aanzet om je te engageren. Trouwens, hoe ouder ik word, hoe meer ‘gerevolteerd’ ik ben. Niet op een agressieve manier, wel te verstaan.
Ik ben hoe langer hoe meer verbolgen over de groeiende kloof tussen de have’s en de have not’s.
Als bevoorrechte getuige gebruik ik mijn platform om te sensibiliseren. Tot bij de paus, waar ik vorig jaar op privé-audiëntie was om de situatie in Oost-Congo onder de aandacht te brengen. Ik ben heel blij dat hij ondanks zijn wankele gezondheid die reis uiteindelijk toch heeft kunnen maken. Het betekende veel voor de Congolezen.
Een andere stelling in uw boek luidt dat engagement zowel nederigheid als ambitie vergt. Leg eens uit?
Om een project als Unichir(zijn medisch centrum in Bunia, nvdr.) te starten, heb je een goede dosis ambitie nodig. Ik heb een goed team en de fondsen lopen wel binnen, maar verder ervaar ik weinig steun. Soms denk ik: ‘Waaraan ben ik begonnen?’ Dan moet je er toch in blijven geloven. Maar ambitie wordt toxisch als je je overtuiging niet meer in vraag wil stellen. Je moet flexibel blijven en openstaan voor andere ideeën. Daarvoor is nederigheid geboden.
Ik ben nooit pretentieus geweest, denk ik. Maar ik had wel last van valse bescheidenheid.
Als je een woestijntocht maakt, leer je wel wat echte nederigheid is.
Hoe gaat het met Unichir?
Het hoofdgebouw is af. De moeder-kindafdeling en het opleidingscentrum moeten nog gebouwd worden. De plechtige opening is voorzien op 10 juni. Vanaf dan zullen de activiteiten in juli en augustus progressief opgestart worden.
Twijfelt u nooit om weer te vertrekken, gezien de constante dreiging van rebellengroepen?
In Beni en omstreken is vooral de AFD-rebellengroep actief, gelieerd aan Oeganda en organisaties als Al Qaeda en IS. Ze richten in het wilde weg slachtpartijen aan, meestal met machetes. Op 9 maart vielen daarbij 60 doden in twee dorpen in de buurt van Beni. De situatie is dus echt schrijnend. Voor mezelf ben ik niet bang, maar als mijn vrouw en kinderen naar de opening komen, draag ik ook voor hen een verantwoordelijkheid. Net als voor alle andere mensen die dan aanwezig willen zijn. We zullen dan de nodige veiligheidsmaatregelen moeten nemen.
• Bestel het boek van Réginald Moreels via de website van Halewijn.
