Robert Francis Prevost is gekozen tot paus Leo XIV [blog]

Wanneer zien we witte rook? Wie volgt paus Franciscus op? Volg het live in deze blog, met continue updates door onze journalisten in Rome.

⌛ 9 mei, 11.00 uur – Eerste mis van paus Leo XIV

De nieuwe paus draagt zijn eerste mis op met alle kardinalen in de Sixtijnse Kapel.

Volg mee in de livestream.

⌛ 8 mei, 22.00 uur – Een bloedstollende avond

Om 18.08 uur waren we net een reportage aan het maken over een voedselbedeling aan daklozen waar onder meer Geert Morlion, rector van het Belgisch College, aan meehelpt. Meer daarover later. Toen we het gejuich op het Sint-Pietersplein hoorden, wisten we hoe laat het was. First things first, meteen naar de basiliek. Bekijk de reportage.

⌛ 8 mei, 21.00 uur – Kardinalen blijven in Casa Santa Marta

De grote taak voor de kardinalen zit erop, maar toch blijven ze nog een nachtje in Casa Santa Marta. Ze hebben elkaar blijkbaar nog veel te vertellen en sluiten deze belangrijke periode morgen af met een eucharistie. Intussen hebben ze al wel hun telefoon teruggekregen en kunnen ze weer communiceren met de buitenwereld. We horen dat kardinaal De Kesel opgetogen is over de pauskeuze. Morgen geeft hij een persconferentie en komen we meer te weten.

⌛ 8 mei, 19.10 uur – Robert Francis Prevost wordt paus Leo XIV

Herbekijk de aankondiging van de verkiezing van Leo XIV.

⌛ 8 mei, 18.08 uur – Witte rook! Er is een paus gekozen

Volgens de traditie geeft de nieuwe paus straks zijn rode kalotje aan de secretaris van het college. Dan hoort de verkozene naar een ruimte links van de Sixtijnse kapel te gaan, de Kamer der Tranen, waar de pauselijke gewaden hangen. Franciscus trok in 2013 enkel de witte soutane aan. Vervolgens zal de kardinaal-protodiaken, Dominique Mamberti, van de centrale loggia van de Sint-Pietersbasiliek de beroemde woorden uitspreken: Annuntio vobis gaudium magnum; habemus Papam: Eminentissimum ac Reverendissimum Dominum, Dominum [voornaam] Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem [familienaam] qui sibi nomen imposuit [pausnaam]. Naar verwachting zal dit rond 19 à 19.15 uur gebeuren.

Dat de paus gekozen is na slechts 4 stemronden, is een teken van grote eenheid in de Kerk.

⌛ 8 mei, 19.00 uur – Witte of zwarte rook verwacht

Om 17.30 en 19.00 uur zijn er opnieuw twee stemrondes gepland. Om 17.30 verschijnt er geen zwarte rook, maar alleen witte als er een paus gekozen is. Om 19.00 uur verschijnt er witte of zwarte rook.

⌛ 8 mei, 15.00 uur – Luchtje scheppen

Intussen hebben de kardinalen hun maaltijd achter de kiezen in Casa Santa Marta en kunnen ze even een luchtje scheppen en de benen strekken in de tuinen van het Vaticaan. Onder begeleiding wel te verstaan, en na persoonlijke aanvraag. Het is nog altijd de bedoeling dat er niets uitlekt van de werkzaamheden en er vooral ook geen beïnvloeding is van buitenaf. Om 16 uur beginnen ze aan de volgende stemronde in de Sixtijnse Kapel. Geraken de kardinalen er vandaag nog uit?

⌛ 8 mei, 13.00 uur – 'Heb je iets te eten?'

Terwijl we even boodschappen doen, loopt een vrouw met ons mee die vraagt of we iets voor haar kunnen meenemen. Ze wil geen geld, maar iets te eten voor haar 3 kinderen. In de winkel vraagt ze beleefd hoeveel ze mag spenderen. Met chickendips en wat andere zaken gaat Maria ten slotte weer verder. Ook dit is Rome, twee voeten op de grond.

⌛ 8 mei, 11.51 uur – Zwarte rook

Rond 12 uur is het zover: opnieuw zwarte rook. Het stemmen is nu toch beduidend sneller gegaan dan gisterenavond. Of klopt het gerucht dat de kardinalen te laat aan de stemming begonnen zijn en dan maar meteen voor slechts één stemronde gingen? In ieder geval is er nog geen tweederdemeederheid gevonden voor een kandidaat.

⌛ 8 mei, 11.30 uur – 'De wereld verwacht iets van de Kerk'

Het is opnieuw een drukte van jewelste op het Sint-Pietersplein. En ook wij zoeken een goed plekje voor een stand-up-commentaar bij de gebeurtenissen. In onderstaande video hebben we het over het lange uitblijven van de rook gisterenavond en de reden voor de enorme belangstelling van het publiek, dat tot het rooksignaal van 21 uur bleef wachten tot ver in de Via della Conciliazzione. Met welke verwachtingen zijn de mensen hier? We vroegen het ook aan enkele omstaanders. Bekijk de video.

⌛ 8 mei, 10.30 uur – Dag 2 van het conclaaf

Vandaag stemmen de kardinaal-kiezers in het conclaaf vier keer. Witte of zwarte rook wordt verwacht om 10.30, 12.00, 17.30 en 19.00 uur. Maar zoals gisteren zou het kunnen dat de rook pas later verschijnt.

Om 10.30 en 17.30 uur verschijnt er geen zwarte rook, alleen witte als er een paus gekozen is. Wordt er tijdens deze stemmingen geen tweederdemeerderheid bereikt, dan gaan de kardinalen meteen over tot een nieuwe stemronde.

⌛ 8 mei, 10 uur – Adieu, paus Franciscus

Vooraleer we weer naar het Sint-Pietersplein trekken om de vinger aan de pols te houden van de pausverkiezing, nemen we de tijd om een groet te brengen aan het graf van paus Franciscus in de basiliek van Santa Maria Maggiore. Het is niet al te lang aanschuiven vandaag, de aandacht heeft zich duidelijk een beetje verlegd naar het Sint-Pietersplein. Toch zit de kerk ook aardig vol met mensen die na het bezoek aan het graf even in stilte verpozen en de rozenkrans mee bidden.

Het graf is een bijzonder eenvoudige steen met enkel de naam Franciscus erop. Er ligt nog steeds een witte roos naast zijn naam, en enkele boeketten. Hoe zou hij nu naar ons kijken van daarboven? En naar de kardinalen, opgesloten in de Sixtijnse Kapel?

⌛ 7 mei, 21.00 uur – Zwarte rook na eerste stemronde

Hoewel de eerste rook werd verwacht rond 19.00 uur, kwam die pas om 21.00 uur. De rook was zwart. De eerste stemming heeft zoals verwacht niet geleid tot een tweederdemeerderheid. Er is dus nog geen nieuwe paus.

Velen vragen zich af waarom het zo lang duurde vooraleer de rook door de schoorsteen kwam. Was de kachel niet goed aangesloten? Een ongeldige stemming? Volgens Gerard O'Connell, Vaticaancorrespondent voor America Magazine, die we nog tegenkwamen op straat na zijn uitzending, is het normaal dat het zo lang duurde. Er zijn veel meer kardinalen-stemmers dan normaal en iedereen moet een voor een naar voren komen om zijn stembriefje te deponeren. Tel daarbij dat de meditatie van kardinaal Cantalamessa mogelijk een hele tijd duurde en je telt vanzelf gauw tot 21 uur. In dat geval mogen we ook de volgende dagen ruim tijd rekenen tussen de vermoedelijke stemming en het rooksignaal.

⌛ 7 mei, 16.30 uur – Processie naar de Sixtijnse Kapel

De stemgerechtigde kardinalen gaan in plechtige processie naar de Sixtijnse Kapel onder het zingen van de litanie van de heiligen. Bij aankomst in de Sixtijnse Kapel wordt vervolgens het Veni Creator Spiritus gezongen, een eeuwenoude hymne waarin de heilige Geest wordt aangeroepen.

Vervolgens leggen de kardinaal-kiezers elk individueel de eed af om zich strikt te houden aan de regels van het conclaaf en absolute geheimhouding te bewaren. Ook de Belgische kardinalen De Kesel en Mathieu zijn te zien terwijl ze de eed afleggen. Wanneer de laatste kardinaal zijn eed heeft afgelegd, roept de liturgiemeester Extra omnes – 'Allen eruit!' – waarna alle niet-stemgerechtigde aanwezigen de kapel verlaten.

Herbekijk de uitzending van deze krachtige rituele gebeurtenis.

⌛ 7 mei, 11.30 uur – Test, test

Op het Sint-Pietersplein is het een drukte van jewelste. Journalisten en camera's verdringen elkaar voor stand-uppers voor de laatste nieuwe live-uitzending. Leo August De Bock maakte een sfeerreportage.

⌛ 7 mei, 10 uur – Start van het conclaaf

Het conclaaf is vanochtend om 10 uur begonnen met een indrukwekkende eucharistieviering in de Sint-Pietersbasiliek, voorgegaan door de kardinaal-deken, de 91-jarige Giovanni Battista Re. Bekijk de viering en kom meer te weten over zijn homilie, die de stemming mogelijk nog kan beïnvloeden.

⌛ 6 mei, 18.30 uur – Kardinaal De Kesel 'gaat binnen'

Voor de duur van het conclaaf logeren alle kardinalen-stemmers in Casa Santa Marta, het gebouw waar ook paus Franciscus altijd woonde. Het werd speciaal in orde gebracht om 133 kardinalen en ook heel wat personeel onder te brengen. Sommigen slapen met twee op een kamer.

We kregen de kans om kardinaal De Kesel uitgeleide te doen. De voorbije weken logeerde hij in het Belgisch College, en het is rector Geert Morlion die hem met de wagen naar Casa Santa Marta brengt. Na een korte ontmoeting met het team van de VRT dat intussen ook weer in Rome is aangekomen, vertrekken we. Bekijk de video, een klein historisch moment in het grote geheel.

⌛ Vooraf - Met deze nauwkeurig voorgeschreven rituelen begint op 7 mei het conclaaf

Op woensdag 7 mei 2025 begint in Vaticaanstad het conclaaf om een nieuwe paus te kiezen. Het Bureau voor Liturgische Vieringen publiceerde op 29 april gedetailleerde richtlijnen die precies aangeven hoe het conclaaf van start gaat.

Eedaflegging van medewerkers van het conclaaf

Alle medewerkers die direct of indirect betrokken zijn bij het conclaaf leggen al twee dagen eerder, op maandag 5 mei, een eed van geheimhouding af.

Het gaat daarbij om geestelijken en leken, onder wie liturgische medewerkers, biechtvaders, medisch en technisch personeel en leden van de Zwitserse Garde. Ze verzamelen om 17 uur in de Paulijnse Kapel, waar ze, na instructie door kardinaal Kevin Joseph Farrell, persoonlijk hun eed afleggen en ondertekenen. Schending van deze eed leidt automatisch tot excommunicatie.

Mis 'Pro Eligendo Romano Pontifice'

Op 7 mei begint de dag om 10 uur met een plechtige eucharistieviering in de Sint-Pietersbasiliek. De mis Pro Eligendo Romano Pontifice (‘voor de verkiezing van de paus’) wordt voorgegaan door kardinaal Giovanni Battista Re, de deken van het college van kardinalen die ook de uitvaart van paus Franciscus leidde. In deze publieke viering wordt de heilige Geest aangeroepen om de kardinalen te begeleiden bij de keuze van een nieuwe paus.

Processie naar de Sixtijnse Kapel

Om 16.15 uur verzamelen de kieskardinalen zich in de Paulijnse Kapel van het Apostolisch Paleis. Gekleed in hun ceremoniële gewaden trekken zij in processie naar de Sixtijnse Kapel.

Het Vaticaan heeft exact vastgelegd welke kledingstukken de Latijnse kardinalen dienen te dragen: de rode toog met ceintuur, het rochet (een wit gewaad dat onder de mozzetta wordt gedragen), de mozzetta (een kort schoudermanteltje), het borstkruis aan een rood-gouden koord, de bisschopsring, het kalotje (het hoofddeksel dat ook zucchetto of solideo genoemd wordt) en de biretta (een vierkant hoofddeksel met drie of vier punten). De kardinalen van de Oosterse Kerken dragen hun eigen traditionele koorgewaad.

Tijdens de processie klinkt de litanie van de heiligen. Bij aankomst in de Sixtijnse Kapel wordt vervolgens het Veni Creator Spiritus gezongen, een eeuwenoude hymne waarin de heilige Geest wordt aangeroepen.

Eedaflegging, meditatie en afsluiting

Binnen in de Sixtijnse Kapel leggen de kieskardinalen individueel een eed af om zich strikt te houden aan de regels van het conclaaf en absolute geheimhouding te bewaren. Wanneer de laatste kardinaal zijn eed heeft afgelegd, roept de meester van de Pauselijke Liturgische Vieringen Extra omnes – 'Allen eruit!' – waarna alle niet-stemgerechtigde aanwezigen de kapel verlaten.

Op twee uitzonderingen na: de liturgiemeester en kardinaal Raniero Cantalamessa, de emeritus-prediker van het pauselijk huis. Kardinaal Cantalamessa, zelf 90 jaar oud en daardoor niet stemgerechtigd, is vooraf geselecteerd om een spirituele meditatie te geven aan de kieskardinalen.

Voordat hij spreekt, legt kardinaal Pietro Parolin, die het conclaaf voorzit, nog een plechtige eed af, gevolgd door elke deelnemende kardinaal afzonderlijk. Daarna houdt kardinaal Cantalamessa zijn meditatie. Volgens de apostolische constitutie Universi Dominici Gregis, waarin alle procedures rond het conclaaf zijn vastgelegd, moet deze meditatie ingaan op 'de problemen waarmee de Kerk op dit moment wordt geconfronteerd en op de noodzaak van een zorgvuldig onderscheidingsproces bij de keuze van de nieuwe paus'.

Na deze spirituele overweging verlaten kardinaal Cantalamessa en de liturgiemeester eveneens de kapel. Vanaf dat moment zijn uitsluitend de stemgerechtigde kardinalen nog aanwezig. Daarmee begint achter gesloten deuren officieel het conclaaf waarin de 267ste paus van de rooms-katholieke Kerk gekozen zal worden.

Bronnen: I.Media (Frans) - KRO-NCRV - KRO-NCRV - USCCB (Engels) - Holy See (Engels) - Holy See (Engels) - Holy See (Engels)