Kapucijn John Wayne Hellmann is professor emeritus van Saint Louis University in Missouri en was al tweemaal provinciale overste van de kapucijnen in Indiana (Verenigde Staten).
De varende parochie: John is priester op een cruiseschip
De Holland America Line bestaat al sinds de tijd van de Red Star Line en viert zijn 150-jarig jubileum. Van een pastorale dienst aan boord maakt de rederij nog altijd een erezaak. Of we interesse hadden om aan te sluiten bij een promotour voor reisagentschappen en pers? Dat leek ons wel wat.
Varende supermarkt
Op een zonnige zondag staan we dus op het appel om 9.30 uur in de cruise terminal van Zeebrugge. Aan de check-in raak ik in gesprek met een koppel dat een platform runt voor cruisereizen. De mannen maken me in geuren en kleuren wegwijs in de sector. Je hebt Aldi- en Delhaizecruisen, leer ik. De Holland America hoort bij het kwaliteitslabel. Met zijn 2.400 passagiers aan boord (en 1.500 bemanningsleden) is het geen mastodont. Geen lange wachtrijen dus voor elke activiteit of versnapering. 'En we zullen lekker kunnen eten straks.'
Vooraleer ik kan kennismaken met de pastoor van deze Delhaize, staat er een rondleiding op het programma langs de artistieke aankleding van het schip. Een groep jonge kunstenaars werd losgelaten op het thema zee en muziek. Een gigantische geluidsgolf baant zich een weg naar boven door drie verdiepingen. Na ontelbare bars, restaurants, zwembaden en een maaltijd aan de excellente selfservice, is het tijd voor het interview met John Wayne Hellmann. Voor mij staat een goedlachse priester op sneakers.
Tekst gaat verder onder de foto's.
Father John ziet er ontspannen uit, klaar om morgen de reis naar Le Havre aan te vatten, om vandaar over de Grote Oceaan door te reizen naar Florida. Hij heeft er wel zin in, het is van voor Covid-19 geleden dat hij nog kon meevaren met de Holland America. Voordien deed hij het al een viertal keer.
Wat drijft een priester om mee te varen met een cruiseschip, toch een uitwas van massatoerisme en ecologisch schouderophalen? En dan blijkt deze priester nog wel een kapucijn, die in de voetsporen van Franciscus van Assisi toch bekommerd zou moeten zijn om het kleine, de kwetsbare, ons gemeenschappelijk huis Planeet Aarde?
Professor emeritus en provinciale overste
Ik houd mijn kritische vragen nog even op zak om eerst naar zijn verhaal te luisteren. Voor mij blijkt een professor emeritus te zitten, gespecialiseerd in de vroege franciscaanse geschriften, zoals die van Bonaventura, een van de eerste broeders van Sint-Franciscus. Hij studeerde in Rome ten tijde van het Tweede Vaticaans Concilie en nadien ook in München. 54 jaar gaf hij les aan de jezuïtische Saint Louis University in Missouri.
Nog altijd begeleidt hij papers van doctoraatsstudenten, maar hij heeft toch wat tijd sinds zijn pensioen om een ander apostolaat op te nemen. Toen de vraag kwam om zich in te schakelen in de pastorale zorg voor zeelui en reizigers, en meer bepaald dus om af en toe op cruise te gaan, had hij daar eerst niet veel zin in.
Ik had veel vragen bij deze vorm van apostolaat, tot ze me zeiden dat op dit schip ook meer dan duizend Filippijnse personeelsleden meevaren.
'Niet alleen de toeristen hebben soms nood aan een babbel en de mis, maar ook de bemanning! Ze werken slag om slinger, dragen de hele dag een glimlach en krijgen daar niet altijd de nodige waardering voor terug. Dat besef trok me over de streep.’
De varende parochie van father John telt ongeveer 4.000 zielen. Hij troont me mee naar het zaaltje waar hij elke dag de mis opdraagt en waar op dit moment een handvol mensen met een kleurplaat in de weer is. Een schuifgordijn kan de plaats dubbel zo groot maken. Dat gebeurt voor de mis van 23 uur, als het personeel na de vermoeiende dagshift eindelijk tot rust kan komen. ‘Je houdt het niet voor mogelijk, maar dan wordt hier in de viering gezongen en gedanst alsof de dag pas begint.’
Tekst gaat verder onder de foto's.
John Wayne Hellmann, de komende twee weken pastoor van een varende parochie met 4000 zielen aan boord.
De kapucijn was al tweemaal in de Filippijnen, een uitwisseling tussen katholieke universiteiten. 'Ik heb veel sympathie voor dit volk, dat ik heel vriendelijk en gastvrij vind. De jonge crew kan wel wat aanmoediging gebruiken. Het zijn vooral jonge mensen, die hun gezin hard missen.' Toch een echte minderbroeder dus. Maar hij wil er zeker ook voor de passagiers zijn.
Mensen die hier naar de mis komen, doen dat omdat ze het echt belangrijk vinden. Ze zijn relaxed en hebben tijd om even stil te staan bij hun geloof.
'Vaak gaat het om oudere mensen die terugblikken op hun leven. Er moet hen nog iets van het hart of ze zitten met vragen over de geloofsopvoeding van hun kleinkinderen. De meesten zijn al gelovig, maar voor sommigen is het toch al twintig jaar geleden dat ze nog praktiseerden. Hier vinden ze dan de ruimte en tijd om terug verbinding te maken. Dat maakt het voor mij de moeite waard om hier aanwezig te zijn.’
Luisterend oor voor vaak oudere passagiers
De ochtend begint voor de kapucijn meestal met een wandeling op het dek, wat conditietraining en de voorbereiding van zijn preek voor de mis ‘s avonds of schrijfwerk voor een publicatie die nog af moet. 'De meeste mensen zijn toch nog niet erg in beweging op dat moment.' Vanaf de middag staat hij dan ter beschikking van de mensen. Voor de lunch zoekt hij een grote ronde tafel uit om de maaltijd te delen met anderen. Vaak ontstaan er gesprekken die na de maaltijd aan de bar worden verder gezet.
‘Waar ik de bemanning vooral toespreek om hen te bemoedigen, ben ik bij de toeristen meer een luisterend oor.'
Het zijn twee verschillende werelden op één schip, maar bij allebei is het evangelie te vinden.
En het ecologische vraagstuk? ‘Dat houdt me bezig, zeker. Ik stel me soms vragen bij de grote hoeveelheden voedsel en afval die hier verzet worden. Die vragen stel ik ook luidop, hoor. Zelf probeer ik alleszins mijn voetafdruk te beperken.’