De 10 belangrijkste verwezenlijkingen van paus Joannes Paulus II

Het pontificaat van Joannes Paulus II heeft vele records gebroken en de katholieke Kerk gewapend voor vele opkomende uitdagingen in de moderne tijd.

Karol Jozef Wojtyla werd op 18 mei 1920 in Wadowice geboren, nabij de Poolse stad Krakau. Op 16 oktober 1978 werd hij verkozen tot paus Joannes Paulus II, de 264ste paus in de geschiedenis van de rooms-katholieke Kerk. Met een pontificaat van 27 jaar werd hij een van de langst regerende pausen uit de geschiedenis. Naar aanleiding van zijn feestdag, op 22 oktober, plaatsen wij tien van zijn belangrijkste verwezenlijkingen op een rij:

1. Strijd voor de vrijheid

Het pontificaat van paus Joannes Paulus II voltrok zich nog volledig te midden van de Koude Oorlog. Als jongeman had hij de onderdrukking van nazistische en communistische regimes aan den lijve leren kennen. Die ervaringen heeft hij nooit vergeten en zij kwamen hem overigens goed van pas. Het inspireerde hem tot een fundamentele bijdrage tot de val van het communisme in Oost-Europa. Cruciaal waren zijn steun aan de vakbond Solidarnosc en zijn aansporing tot de Polen om hun strijd voor de vrijheid te blijven voortzetten.

2. Eerste paus in een geglobaliseerde wereld

De vele pausreizen maakten Joannes Paulus II tot de eerste paus van een geglobaliseerde wereld. Alle pausbezoeken samen reisde hij liefst 30 keer de wereld rond. Hij maakte 104 internationale reizen en bezocht 130 landen. Alleen in China en Rusland heeft hij nooit bezocht.

3. Paus van de dialoog met het jodendom en de islam

De Poolse paus, die als twintiger de gruwel van de nazi’s had meegemaakt, schreef op meer dan één manier geschiedenis. Een opmerkelijke stempel van zijn pontificaat is de doorbraak in de dialoog met zowel het jodendom als de islam. Joannes Paulus II bracht als eerste paus sinds de apostel Petrus een bezoek aan een synagoge en loofde er de joden als onze oudere broers. Hij ging als eerste paus bidden bij de Klaagmuur in Jeruzalem en bezocht als eerste paus ooit een moskee.

4. Paus van de interreligieuze ontmoeting

Zijn pontificaat werd gekenmerkt door talrijke oproepen tot interreligieuze dialoog. Maar hij liet het niet bij woorden. In 1986 bracht hij de leiders van de belangrijkste wereldgodsdiensten in Assisi, de stad van Sint-Franciscus, samen voor een ronduit historische ontmoeting en een gezamenlijk gebed voor vrede. De bijeenkomst van Assisi eindigde met een gezamenlijke oproep tot vrede en verstandhouding van een 150-tal afgevaardigden van de 12 belangrijkste wereldgodsdiensten. Sant'Egidio organiseert sindsdien elk jaar een internationale vredesbijeenkomt in de geest van Assisi.

5. Apostel van de vrede

Tijdens het pontificaat van paus Joannes Paulus II woedde een hele reeks oorlogen en bloedige conflicten, met als blikvangers de genocide in Rwanda, de opstanden in Kosovo, de burgeroorlog in Soedan, de Irak-Iranoorlog en de Balkanoorlogen. De paus, die de Tweede Wereldoorlog had overleefd, wierp zich op als vredesapostel en stem van de mensheid met een onophoudelijk pleidooi tegen geweld, onder meer ook op 17 mei 1985 in de Vlaamse vredesstad Ieper. Tijdens dat bezoek zegende hij ook de eerste klok van de Mesense Vredesbeiaard.

6. Recordhouder zalig- en heiligverklaringen

Paus Joannes Paulus II was ervan overtuigd dat gelovigen in onze moderne tijd vol verandering nood hadden aan sterke en inspirerende voorbeelden. Daardoor groeide hij uit tot absoluut recordhouder van de zalig- en heiligverklaringen. Onder zijn pontificaat vond een explosie plaats van zalig- en heiligverklaringen, met voor het eerst ook de zaligverklaring van een echtpaar: Luigi en Maria Beltrame.

7. Meer aandacht voor vrouwen

Paus Joannes Paulus II streefde, in de geest van Vaticanum II, naar een actievere rol voor vrouwenin de katholieke Kerk, al wees hij nadrukkelijk de priesterwijding van vrouwen op basis van de eeuwenoude traditie af. Hij werd de eerste paus die een apostolische brief schreef aan vrouwen: Mulieris Dignitatem (Over de waardigheid van de vrouw). De brief bevatte onder meer een uitvoerige reflectie over de persoonlijke, culturele, sociale en kerkelijke verantwoordelijkheden van vrouwen.

8. Patroon van de zieken

Hoewel hij ernstig door ziekte was verzwakt, bleef hij tot op zijn sterfbed erg actief. Zijn persoonlijke ervaring benutte hij als pedagogisch hulpmiddel en als aanzet tot een krachtig pleidooi voor de zorg voor de zieken en de zwaksten, te midden van een wegwerpcultuur.

9. Pleitbezorger van de barmhartigheid

Het Heilig Jaar 2000 was een van de hoogtepunten van zijn pontificaat, waarbij hij zich bij de verschillende jubilea in Rome ook formeel verontschuldigde voor fouten van de Kerk in het verleden. Hij achtte die spijtbetuiging essentieel om met een propere lei het nieuwe, derde millennium binnen te stappen.

10. Patroon van de jongeren

Joannes Paulus II was diep doordrongen van de noodzaak van speciale aandacht en voogdij voor jongeren. Dat inspireerde hem tot het initiatief van de Wereldjongerendagen, die vanaf dan jongeren uit de hele wereld om de twee of drie jaar in een of ander continent samenbrengen. De Pool, die een heel sportieve jeugd had gekend en die fervent bergwandelaar was, vond tussen de jongeren een tweede habitat en bloeide telkens volledig open als hij zich tussen die menigte jongeren kon bewegen.