Paus Franciscus (88) overleden op paasmaandag

In Rome is paus Franciscus op 88-jarige leeftijd overleden. Zondag sprak hij nog het 'Urbi et Orbi' uit vanop het balkon van de Sint-Pietersbasiliek. Hij sprak moeizaam en was zichtbaar verzwakt. De Urbi et Orbi-zegen is de pauselijke zegen 'voor stad en wereld' die traditioneel wordt gegeven met Pasen, Kerstmis en bij de verkiezing van een nieuwe paus.

Op paasmaandagochtend om 9.45 uur kondigde kardinaal Kevin Farrell, Camerlengo van de Apostolische Kamer, vanuit Casa Santa Marta het overlijden van de paus aan met de volgende woorden:

'Geliefde broeders en zusters, met diep verdriet moet ik het overlijden van onze Heilige Vader Franciscus bekendmaken. Om 7.35 uur deze ochtend keerde de bisschop van Rome, Franciscus, terug naar het huis van de Vader. Zijn hele leven was gewijd aan de dienst van de Heer en zijn Kerk. Hij leerde ons de waarden van het Evangelie te leven met trouw, moed en universele liefde, vooral in dienst van de allerarmsten en meest gemarginaliseerden. Met immense dankbaarheid voor zijn voorbeeld als ware discipel van de Heer Jezus, bevelen wij de ziel van paus Franciscus aan de oneindige barmhartige liefde van de Ene en Drie-enige God.'

Bekijk de aankondiging door kardinaal Kevin Farrell. 

Doodsoorzaak

Paus Franciscus overleed aan een beroerte die leidde tot een coma en onomkeerbaar hart- en vaatfalen, zo blijkt uit zijn overlijdensakte die maandagavond 21 april door het Vaticaan werd vrijgegeven. 'Het overlijden werd vastgesteld door middel van een elektrocardiogram', staat in het document dat is ondertekend door de directeur van de afdeling Gezondheid en Hygiëne van het Vaticaan, Andrea Arcangeli.

Heilige Stoel officieel vacant verklaard

Na het overlijden van paus Franciscus werd op de officiële website van het Vaticaan het pauselijk wapen vervangen door het 'pavillon basilical', het symbool van de pauselijke zetel. Daarbij verscheen de aanduiding 'Apostolica Sedes Vacans' – Latijn voor ‘apostolische stoel is vacant’. Dit markeert formeel de periode waarin de Heilige Stoel tijdelijk geen paus heeft. Tijdens deze periode neemt de camerlengo, kardinaal Kevin Farrell, het dagelijkse beheer van de Heilige Stoel op zich.

Leven in eenvoud: waarom Franciscus in Casa Santa Marta verbleef

Na zijn verkiezing in 2013 koos paus Franciscus ervoor om niet te wonen in het traditionele pauselijke appartement in het Apostolisch Paleis. In plaats daarvan vestigde hij zich in de bescheiden residentie Casa Santa Marta, gelegen op het terrein van Vaticaanstad. Deze keuze weerspiegelde zijn verlangen naar eenvoud en zijn wens om dichtbij anderen te zijn. 

Casa Santa Marta, oorspronkelijk gebouwd in 1996 als gastenverblijf voor kardinalen tijdens conclaven, bood paus Franciscus de mogelijkheid om zijn leven te leiden in een geest van nederigheid en nabijheid. Hij leefde er samen met een diverse gemeenschap van geestelijken en leken. De residentie huisvest onder andere priesters en bisschoppen die in het Vaticaan werken, evenals de Zusters van Liefde van Sint-Vincentius a Paulo, die het gebouw beheren en diensten verlenen zoals keuken, wasserij en kapelzorg. 

In februari 2025 werd paus Franciscus opgenomen in het Gemelli-ziekenhuis in Rome vanwege een ernstige longontsteking. Na een ziekenhuisopname van 38 dagen keerde hij op 23 maart terug naar Casa Santa Marta om te herstellen. Daar bleef hij onder medische begeleiding, met toegang tot zuurstoftherapie en fysiotherapie, terwijl hij zijn werkzaamheden zoveel mogelijk voortzette. Op paasmaandag 21 april 2025 overleed hij in zijn vertrouwde residentie, waarmee zijn leven in dienst van de Kerk en in nederigheid werd afgesloten.

Nieuwe pauselijke begrafenisrituelen

In april 2024 keurde wijlen paus Franciscus een bijgewerkte editie van het liturgische boek voor pauselijke begrafenisrituelen goed. Die zal als leidraad dienen voor de uitvaartmis, die nog moet worden aangekondigd.

Lees ook

Wat gebeurt er als een paus sterft of aftreedt?

Lees het volledige artikel

De tweede editie van de Ordo Exsequiarum Romani Pontificis introduceert diverse nieuwe elementen, waaronder de wijze waarop met de stoffelijke resten van de paus na zijn dood moet worden omgegaan.

Zo vindt de vaststelling van de dood plaats in de kapel, en niet in de ruimte waar hij stierf, en zijn lichaam wordt onmiddellijk in de kist gelegd.

Volgens aartsbisschop Diego Ravelli, meester van de apostolische ceremonies, had de overleden paus gevraagd om de begrafenisrituelen te vereenvoudigen en te richten op de uiting van het geloof van de Kerk in het verrezen lichaam van Christus.

'De vernieuwde ritus', aldus aartsbisschop Ravelli, 'beoogt nog meer te benadrukken dat de begrafenis van de paus van Rome die van een herder en discipel van Christus is en niet van een machtig persoon van deze wereld.'

Bronnen: Vatican News