Als leven erger is dan doodgaan

Meerderheid migranten en vluchtelingen uit Eritrea zijn christenen

Wanneer de politie zogenoemde illegale transmigranten op weg naar Groot-Brittannië oppakt, blijkt het vaak te gaan om Eritreeërs. De cijfers van de Dienst Vreemdelingenzaken bevestigen dat vorig jaar in ons land 3.355 Eritreeërs werden onderschept als migrant zonder papieren, de op één na grootste groep van een bepaalde nationaliteit. Bij de repatriëringen duikt die nationaliteit echter niet op. Migranten uit Eritrea kunnen immers in ons land asiel aanvragen. Vorig jaar vormden zij de vierde grootste groep erkende asielzoekers, maar weinig geweten is dat de overgrote meerderheid van de Eritrese migranten in Europa christen is.
Met Eritrese christenen praten over wat ze hebben meegemaakt, blijkt niet eenvoudig. Op een zondagavond belanden we toch in een parochiezaal in het Antwerpse, waar een protestantse kerkgemeenschap van Eritreeërs bij elkaar komt. Een veertigtal twintigers en dertigers, ook enkele gezinnen met kinderen, luistert naar de preek van pastor Ogbaselassie Haile Sibhatu. Een deel van de toehoorders woont al jaren in ons land, enkelen zijn nieuwkomers.
„De bittere waarheid is dat een kwart van de bevolking wegtrok uit Eritrea”, zegt Haile Sibhatu, die zowel in Antwerpen als Gent protestantse Eritrese gemeenschappen bedient. „Waarom dat zo is? Het huidige regime in Eritrea komt voort uit de rebellenbeweging Eritrean People’s Liberation Front, het Eritrese volksbevrijdingsleger, dat ideologisch marxistisch was geïnspireerd. De leiders verwerpen elke vorm van geloof in bovennatuurlijke kracht. Het is een dictatuur die de mensenrechten schendt, geen respect toont voor godsdienst of het recht op vrije meningsuiting. Zich vrij verplaatsen in het binnenland is onmogelijk. De absolute controle op de samenleving veroorzaakte ook een economische crisis. Het allerergste is de nooit eindigende legerdienst voor mannen en vrouwen vanaf achttien jaar. Officieel duurt de dienstplicht achttien maanden, maar [node:field_streamers:0] ze kan voor jaren en jaren worden verlengd. Voor velen is vluchten de enige optie, eerst naar Ethiopië of Sudan, vervolgens naar Europa. Aan de grens geldt een schietbevel, maar leven is erger dan doodgaan.”
Volgens een rapport van Kerk in Nood is Eritrea het ‘Noord-Korea van Afrika’. Duizenden christenen werden gearresteerd. De Kerken zuchten permanent onder overheidscontrole en de patriarch van de grootste confessie, de Eritrese orthodoxe Kerk, staat sinds 2007 onder huisarrest. De katholieke Kerk, vijf procent van de bevolking, slaagt er dankzij de Vaticaanse diplomatie wel in autonoom te blijven.
„Vooral protestant-evangelische christenen hebben het zwaar te verduren”, zegt Haile Sibhatu. „We worden ervan beschuldigd spionnen voor de CIA te zijn. Christenen worden onder druk gezet om het geloof af te zweren, opgesloten in metalen containers in de woestijn of in ondergrondse gevangenissen. Ik werd gearresteerd omdat ik in een preek zogezegd de martelaars van de onafhankelijkheidstrijd had veracht. In 2006 verliet ik het land met een Zuid-Afrikaanse studiebeurs. Na drie jaar vervoegde ik mijn gezin dat toen de grens met Sudan overstak.”
Waarom willen zoveel Eritreeërs naar Engeland? „De meest voor de hand liggende reden is dat velen Engels spreken”, zegt de pastor. „Je moet hen echter bovenal zien als mensen met een zwaar trauma. Ieder van hen heeft zijn verhaal van extreem lijden. De reis is gruwelijk. Tienduizenden verdronken tijdens de oversteek. Ze vallen in handen van mensenhandelaars, die hen mishandelen. Daardoor nemen de vluchtelingen vaak foutieve beslissingen. Laatst bezocht ik een Brussels ziekenhuis een zwaar gewonde Eritrese jongeman die onder een vrachtwagen was gaan hangen om in Dover te geraken en was gevallen. Wat zegt dat over iemands mentale toestand? Een andere man pleegde zelfmoord. Bekijk die migranten dus vooral als mensen die psychologische hulp nodig hebben.”

Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be