Dankbaarheid en hoop kleurden de nationale herdenkingsmis in Koekelberg

Op donderdagavond 24 april vond er om 19.00 uur een nationale herdenkingsmis voor paus Franciscus plaats in de Heilig Hartbasiliek te Koekelberg. In een meer dan volle kerk vierden jong en oud van verschillende origine het verrijzenisgeloof. Zo'n tweeduizend mensen woonden de dienst bij.

Vele deelnemers aan de eucharistie waren er in september ook. Toen stond het bezoek aan de basiliek eveneens in het teken van de paus. Onder een groot applaus werd hij toen binnengereden en sprak hij de pastorale medewerkers in ons land toe. Enkele maanden later was de sfeer minder uitgelaten. En toch was er zelfs nu vreugde voelbaar. Een Afrikaanse mevrouw naast mij drukte het als volgt uit: ‘Paus Franciscus zou niet willen dat we nu triest zijn. Meer dan ooit moeten we in zijn naam de vreugde uitstralen.’

Vrede rond het altaar

Mgr. Terlinden ging voor in de eucharistieviering. Daarnaast waren ook mgr. Franco Coppola, de pauselijke nuntius voor België, en de meeste Belgische bisschoppen present. Vanuit de koninklijke familie waren koning Albert en koningin Paola daar.

Naast een afvaardiging van katholieke priesters en diakens, viel de vertegenwoordiging vanuit andere oecumenische tradities en religies op. Zo waren onder andere Metropoliet Athenagoras, vertegenwoordiger van de Orthodoxe Kerk in België, en moslima Esma Uçan, de eerste vrouwelijke voorzitster van de Moslimraad van België, aanwezig naast het altaar. 

Op het moment van de vredeswens ging er een grote hartelijkheid uit van de begroetingen tussen de vertegenwoordigers van verschillende levensbeschouwingen. Dat verlangen naar vrede en de wil om eraan mee te werken was voelbaar in de hele Kerk. Daarmee was de aandacht die paus Franciscus steeds opbracht voor dialoog, broederlijkheid en zusterlijkheid prominent aanwezig in zijn herdenkingsmis.

Drievoudige dank

Niet alleen de basiliek en koormantels van de bisschoppen deden terugdenken aan het bezoek van paus Franciscus aan ons land. In zijn homilie greep mgr. Terlinden expliciet terug naar de drie kernwoorden die de paus de Belgische kerk als richtlijnen voor de toekomst schonk: evangelisatie, vreugde en barmhartigheid. 

Het Evangelie verkondigen betekent zoveel als 'aan iedere mens duidelijk maken dat Jezus Christus van hem of haar houdt', zo citeerde de aartsbisschop de paus. Met de klemtoon op de vreugde herinnerde hij aan de oproep van paus Franciscus om ‘geen dragers van een trieste en rigide moraal te zijn, maar te getuigen van vreugdevolle en aanstekelijke hoop’. Tot slot dwingt de barmhartigheid de Kerk 'om een veldhospitaal te zijn', zo benadrukte mgr. Terlinden, 'voor al wie in het leven gekwetst is'.

De aartsbisschop dankte de paus in drievoud voor het schenken van deze drie krachtige woorden als gids voor de Belgische pelgrims van hoop:

Het is diezelfde dankbaarheid die mensen ook bij elkaar bracht in deze viering. ‘Paus Franciscus deed de Kerk in verschillende opzichten terugkeren naar waar het in het christendom écht om gaat, net zoals Jezus destijds de Emmaüsgangers rechtsomkeer deed maken’, zo getuigt een man die de herdenkingsmis niet had willen missen.

Seksueel misbruik en migratie

Tijdens zijn bezoek aan België nam de paus de tijd om slachtoffers van seksueel misbruik en vluchtelingen te ontmoeten. Ook deze aandacht kwam terug in zijn herdenkingsmis. Tijdens een van de voorbeden werd uitdrukkelijk gebeden voor slachtoffers van misbruik en niet toevallig werd die bede uitgesproken door Mia De Schamphelaere, coördinator van het Opvangpunt seksueel misbruik in de Kerk, die de paus in september ook een vraag mocht stellen.

Wat de zorg voor vluchtelingen betreft, beklemtoonde mgr. Terlinden in zijn homilie dat zij niet enkel in Lampedusa te vinden zijn, maar ook op enkele kilometers van ons vandaan in onmenselijke omstandigheden moeten overleven. Een oproep aan elk van ons om het bijzondere engagement van paus Franciscus voor de waardigheid van ieders leven verder te zetten.

Hoop

De eucharistieviering startte niet alleen met de hymne van het Jubeljaar, maar ademde voortdurend een dubbele hoop uit.

Enerzijds was dat de hoop dat paus Franciscus nu thuis zou mogen komen bij de Vader. Aan het eind van de viering werd hij ook uitdrukkelijk toevertrouwd aan Maria en bad de geloofsgemeenschap het Weesgegroet in zowel het Nederlands als het Frans.

Anderzijds klonk meermaals de hoop dat de Kerk het geschenk dat paus Franciscus haar naliet verder vrucht laat dragen. Het pontificaat van de paus werd daarbij omschreven als een weg van barmhartigheid, tederheid, nederigheid en mededogen. Aan het einde van de viering herhaalde mgr. Terlinden zijn oproep tot gebed voor de kardinalen in Rome. ‘Dat ze in broederlijkheid een geschikte opvolger mogen kiezen en de heilige Geest zijn werk mag doen,’ zo klonk het.

De aartsbisschop verduidelijkte daarbij dat ook ieder van ons zijn of haar bijdrage kan leveren om die weg te bewandelen en van de Kerk meer en meer een synodale Kerk te maken. ‘Wij zijn nu verder verantwoordelijk voor het synodale proces dat paus Franciscus op gang bracht,' zo besloot hij.

Enkele aanwezige jongeren van Kamino hadden er aan het eind van de viering alvast vertrouwen in: ‘We vonden het een hele mooie viering, die ook bemoedigt om de weg verder te gaan die de paus met ons gestart is. Nog maar pas was paus Franciscus bij ons op bezoek en nu komt er met de verkiezing van een nieuwe paus alweer zo’n bijzonder moment voor de Kerk aan. We vinden het heel speciaal dat te kunnen meemaken en kijken de toekomst hoopvol tegemoet.’